Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1985, Blaðsíða 47

MÚLAÞING
45
snjórinn fet á dýpt niðri í dalnum. Þar tjölduðu þeir kl. ó um kvöldið,
höfðu verið á ferð níu tíma og aðeins komist 20 km. Þarna var gras
og þeir reyndu að moka ofan af fyrir hestunum. Nú fór versta nóttin
í hönd og um morguninn 7. júlí lágu tveir af hestunum dauðir við
tjaldið, en hinir stóðu í hnapp og hengdu höfuðin. Einn af hestunum
urðu þeir að skilja eftir daginn áður og sást hann aldrei síðan. Um
hádegi rofaði til. Þeir héldu af stað kl. þrjú en skömmu síðar versnaði
veðrið enn. Sá var þó munurinn að nú var stormurinn á norðvestan
og því að nokkru á eftir og ekki eins kaldur og áður. Þeir héldu út á
Vesturdal og yfir grjótöldu niður í Laugarvalladal. Þá lægði veðrið,
snjókoman minnkaði og færð batnaði en ýmsar þvergrófir töfðu fyrir
þeim. Kl. eitt um nóttina 8. júlí komu þeir að Brú. Var þá alhvítt á
Jökuldal og kýr höfðu verið teknar á gjöf, jafnvel í lágsveitum. Hest-
arnir fjórtán voru orðnir horaðir og flestir meiddir. Mennirnir voru
illa til reika, nema að Schythe sjálfur var alheill. Sigurður Gunnarsson
var nærri blindur, því hann hafði orðið að rýna mest móti hríðinni.
Fylgdarmennirnir voru særðir á nefi og munni, líklega af því að spenna
frosnar gjarðir með tönnunum. Einn kvefaðist illa og fætur hans bólgn-
uðu mikið.
Þessi ferð gerði út af við þær vonir, sem Björn Gunnlaugsson hafði
tengt við leiðina sem samgönguæð milli Suðurlands og Austurlands.
Um f850 urðu heimtur slæmar hjá Mývetningum og álitu þeir féð
rása til óþekktra beitarslóða suður í Ódáðahrauni og verða þar úti.
Rétt fyrir göngur 1855 lögðu fjórir menn upp til að leita þessara óþekktu
fjárslóða og var einn þeirra Sigurjón Guðmundsson, faðir Fjalla-Berisa.
Fyrst héldu þeir í Suðurárbotna en síðan suður í gegnum Dyngjufjalla-
dal og svo með suðurhlið Dyngjufjalla að suðausturhorni þeirra. Þar
fundu þeir hagadrög og flæður. Næsta dag fóru þeir að Svartá og síðan
norður í Herðubreiðarlindir, gengu þær og Grafarlönd næsta dag en
fóru svo leið gangnamanna heim. Þó að þeir færu ekki hina venjulegu
Vatnajökulsleið, hafa þeir ekki komist hjá því að sjá yfir miðhluta
hennar, svæðið frá Urðarhálsi austur um Holuhraun, ef skyggni hefur
verið gott. Þess má líka vænta hjá Mývetningunum sumarið 1830.
Ólafur Jónsson telur líklegt að franskur maður, heyrnarlaus og mál-
laus, hafi farið leiðina sumarið 1862. Hét hann Emilla Griollet de Geer
og mun hafa verið leikinn í að gera sig skiljanlegan. Hann hafði fylgd-
armenn úr Reykjavík en Jóhannes Jónsson frá Skriðufelli var leiðsögu-
maður yfir öræfin. Lögðu þeir upp frá Stóruvöllum á Landi og hafa
að líkindum farið Vonarskarð. Voru nærri viku að Brú á Jökuldal.