Þjóðmál - 01.06.2010, Page 45

Þjóðmál - 01.06.2010, Page 45
 Þjóðmál SUmAR 2010 43 nefnd hyggst meta hvaða stofn un eða hvaða aðilar hafi átt að sinna hvaða verkefni, og hvernig þeim hafi farist það úr hendi . Ég vænti upplýsinga nefndarinnar um hvort við störf hennar hafi komið til þess að nefnd ar­ maðurinn hafi vikið sæti vegna ein hverra þeirra málefna sem tengjast umræddum vinnu stað tengdadóttur hans og hver þau þá eru . Vænti ég raunar staðfestingar þess af hálfu nefnd arinnar að umræddur nefndarmaður hafi á engan hátt komið að áliti nefndarinnar á fram göngu starfsmanna fjármálaeftirlitsins eða ann arra stofnana á svipuðu sviði . Af öðrum ástæð um vænti ég þess að nefndarmaðurinn hafi hvort eð er ekki komið að því gefa álit á mínum störfum . Viðurkennt er í íslenskum rétti að við mat á því hvaða hæfisreglur skuli gera til starfsmanna á stjórnsýslustigi þá hafi tegund og staða stjórn­ valdsins í stjórnsýslukerfinu þýðingu við þá afmörkun . „Þannig hefur verið lagt til grund­ vallar að gerðar séu strangastar hæfiskröfur til starfs manna þeirra stjórnvalda sem líkjast hvað mest dómstólum að skipulagi og starfsháttum .”6 Þá hefur lengi verið viðurkennt að réttmætt og eðlilegt sé að hæfisskilyrði séu strangari þegar um matskenndar ákvarðanir sé að ræða . Segir á góðum stað að þetta sjónarmið sé í fullu gildi enda séu hæfisreglurnar „brjóstvörn hinna almennu efnisreglna“ .7 Þá þykir jafnan eðlilegt að gera því ríkari hæfiskröfur sem hagsmunirnir, sem fjallað er um, eru meiri .8 Í íslenskum stjórnsýslurétti hefur einnnig þótt óhætt að „slá því föstu“, að sé í lögum mælt fyrir um að stjórnvald sé sjálfstætt eða óháð, þá kalli það á strangari hæfisreglur starfsmanna þeirra en annarra stjórnvalda .9 Hér er ekki á ferð hefðbundin stjórn sýslu­ nefnd að fjalla um hefðbundið úrlausn arefni á stjórnsýslustigi sem aðilar geta svo leitað endur skoðunar á fyrir dómi . Nefndin er sér­ stök rannsóknarnefnd, sett á fót í ofboði eftir þrot viðskiptabankanna þriggja, og nefnd­ ar mönn um sérstaklega uppálagt að finna nú sök einstaklinga í opinberum störfum á 6 Páll Hreinsson, Hæfisreglur stjórnsýslulaga, bls . 493 . 7 Páll Hreinsson, Hæfisreglur stjórnsýslulaga, bls . 491 . 8 Páll Hreinsson, Hæfisreglur stjórnsýslulaga, bls . 491 . 9 Páll Hreinsson, Hæfisreglur stjórnsýslulaga, bls . 741 . þessu þroti einkafyrirtækjanna . Nefndinni eru færðar einstakar lagaheimildir og staða hennar er einstök . Samkvæmt 4 . mgr . 2 . gr . laga nr . 142/2008 er nefndin algerlega sjálfstæð í störf­ um sínum og þarf ekki að fara að nokkrum fyrir­ mælum . Í greininni er sérstaklega tekið fram að fyrirmæli frá Alþingi séu ekki undanskilin . Nefndin getur sjálf ráðið sér starfsmenn og er sérstaklega tekið fram í 2 . mgr . 4 . gr . laganna að við það þurfi nefndin ekki að fylgja 7 . gr . laga nr . 70/1996 um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins . Nefndinni er samkvæmt 4 . mgr . 4 . gr . laga um nefndina heimilað að birta opinberlega upplýsingar, sem í raun eru háðar þagnarskyldu, „ef nefndin telur það nauðsynlegt“ . Samkvæmt 5 . gr . laga um nefndina tekur hún sjálf ákvörðun um hvernig haga skuli nefndarstarfinu og þar á meðal um afmörkun rannsóknarefnisins . Nefnd inni er heimilt að gera leit, eftir atvikum með aðstoð lögreglu, í hvaða húsum sem er, og skal um leit og hald fara eftir ákvæðum laga nr . 88/2008 um meðferð sakamála . Samkvæmt 1 . mgr . 6 . gr . laga um nefndina er sérhverjum, jafnt einstaklingum, stofnunum og lögaðilum, skylt að verða við kröfum nefndarinnar um að láta í té upplýsingar, gögn og skýringar sem hún fer fram á . Er tekið fram, að þar sé meðal annars átt við skýrslur, skrár, minnisblöð, bókanir, samn inga og önnur gögn sem nefndin vill fá . Virðast því engin takmörk sett hvað nefndinni er heimilað að heimta af bæði borgurum og lögaðilum í landinu . Þá er tekið fram í 3 . mgr . 6 . gr . laganna að skylt sé að veita allar upplýsingar þótt þær séu háðar reglum um þagnarskyldu og er tekið fram að engu máli skipti þó þær varði „öryggi ríkisins“, fundargerðir ríkisstjórnar eða heyri undir sérstakar reglur um utanríkismál . Allt víkur, ef nefndarmenn fara fram á afhendingu . Nefndinni er heimilt að kalla hvern einasta borgara fyrir sig og er honum þá skylt að mæta . Þá varðar það allt að tveggja ára fang elsi að neita að veita nefndinni upplýsingar eða veita henni rangar . Athyglisvert er einnig að 2 . mgr . 11 . gr . laga um nefndina hefur að geyma undantekningarákvæði, sambærilegt við ákvæði 118 . gr . laga nr . 88/2008 um meðferð sakamála, en það ákvæði er í XVIII . kafla síðarnefndra laga, sem fjallar um réttindi og skyldur vitnis
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Þjóðmál

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.