Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2004, Blaðsíða 89

87
í rannsókn á PT þjáflun þar sem nemendur
áttu að nefna evrópskar höfuðborgir. Munur
á árangri þeirra í upphaflegu rannsókninni
og í þeirri endurteknu var óskýrður þar til
hann var skoðaður nánar. Skoðunin sýndi
að í fyrri rannsókninni var skynjunar- og
verkleiðin sjá kennileiti (Eiffel turninn, Big
Ben o.s.frv.) / skrifa nafn borgar, en í seinni
rannsókninni var leiðin hins vegar heyra heiti
lands / skrifa nafn borgar. Sá munur sem var
á niðurstöðunum var óskýrður þar til ljóst var
að greinireitið (e. discriminative stimulus) í
kennslufyrirmælunum, þ.e. frumbreytan, var
ekki hið sama í báðum rannsóknum.
2. Vísitölur
I svonefndu hlítamámi (e. Mastery Learning)
(Bloom, 1973) er námsefnið m.a. hlutað í
afmarkaðar einingar sem raðað er rökrétt
eftir þyngd, með hið léttasta fyrst (Block og
Anderson, 1975). Nemendurnir verða að hafa
vald á efni sérhverrar einingar -læra hana
til hlítar, áður en þeir byrja á þeirri næstu.
Námsmarkmið eru skýr og greinandi próf er
lagt fyrir nemandann þegar hann hefur lokið
við eininguna. Nemendur fá þann tíma sem
þeir þurfa til námsins og aðstöðu til að leiðrétta
og læra betur það sem upp á vantar í ljósi
einingarprófsins.
Samkvæmt Sigríði Valgeirsdóttur (1978:69)
þurfa nemendur
„... mislangan tíma til náms, að stefnt sé ínámi að
skýrum markmiðum og hagnýttar séu niðurstöður
rannsókna á ýmswn þáttum námsferlisins þannig
að meirihluti nemenda nái þeim árangri sem
aðeins takmarkaður hluti nær með hefðbundnum
aðferðum”. (Leturbreyting S.V.).
I þessu samhengi og í ljósi aðferða PT
sem hér eru til umfjöllunar, skal sérstaklega
minnt á að Block og Anderson (1975) ræða
um þann skort sem er á samkomulagi um
fæmimörk (e. performance standards / criteria)
í hlítamámsferlinu. Að undanskildum lestri
og vélritun virðast engar hlutlægar mælingar
að finna í skólum um hvað það þýðir að
nemandinn hafi lært eitthvað af námsefninu til
hlítar. Kennarar sem beita hlítamámsaðferðum
í kennslu þurfa því að leggja huglægt mat á það
hverju sinni (Kubina, 2000, bls. 85).
Kennsla sem miðar að því að nemendur nái
tilgreindu tölulegu viðmiði í tiltekinni færni
af því sem þeir eiga að kunna samkvæmt
námsskrá, verður þannig aðeins skilgreining
á nákvæmni (e. accuracy). Það er að segja,
hversu mörgum atriðum nemandinn svaraði
rétt af öllum mögulegum atriðum. Slík töluleg
gögn sýna hlutfall réttra svara, án tilvísunar í
það hversu auðvelt það reyndist nemandanum
að vinna verkið -hversu hratt hann vann
(Binder, 1988). En hundraðshlutfallið vekur
síðan fleiri spumingar um nánari viðmið, s.s.
hvað þarf nemandinn að ná háu hlutfalli til að
teljast hafa lært efnið til hlítar? Er það 70, 80
eða 90%?
Þar sem prósentur segja til um nákvæmni, þá
erum við til að rnynda litlu nær unt lestrarfærni
þótt við fáum að vita að 67% nemenda úr
tilteknu þýði, s.s. árgangi, „lesi sér til gagns”.
Til að hafa einhverja hugmynd um hvort þessir
nemendur lásu einnig samfellt og snurðulaust
af öryggi og mýkt, er nauðsynlegt að bæta
tímamælingum við. Upplýsingar um hve
lengi var lesið og hve mikið náðist að lesa
á þeim tíma segir okkur hver lestrarhraðinn
-tíðnin er, t.d. fjöldi lesinna atkvæða á mínútu.
Nemandinn afkastar eins miklu og hann getur
án þess að haldið sé aftur af honum með því að
skammta það magn námsefnis sem lagt er fyrir
hann hverju sinni (e. free operant behavior).
(Sjá einnig Barrett, 1979 um mæliaðferðir,
og Binder, 2003 um fæmihemla (e. fluency
blockers) og þök (e. ceilings)).
Með vísun til Haughton (1972) telja Wood
o.fl. (1978), Binder og Watkins (1990), og
Koorland o.fl. (1990), að mikilvægasta framlag
PT rannsókna til kennslu séu tíðnimarkmið
(e.frequency aims) sem nemandinn þarf að ná.
Það eru raunprófuð (e. empirically obtained
criteria) færnimörk eða vísitölur sem tilgreina
hver fæmin er. I hinum raunprófuðu vísitölum
felst, að æfi nemandinn tiltekin lykilatriði
með vinnuaðferðum PT, muni hann bæta sig
vikulega, jafnvel tvöfalt eða meira, þar til
þessum tölulegu markmiðum -færnimörkum
er náð.
' Eshleman, J. E. (2003, nóvember). Munnlegar upplýsingar.
Tímarit um menntarannsóknir, 1. árgangur 2004