Orð og tunga - 01.06.1997, Qupperneq 16

4
Orð og tunga
þótt Blöndal að sjálfsögðu skrifaði undir þá. Þess vegna finst mjer, að jeg,
eigi síður en S. Blöndal, bera siðferðislega ábyrgð á því, að þessir samn-
ingsaðilar, sem báðir litu meir á gagnsemi og nauðsyn málsins, heldur en
á hitt, að þeim væri að fullu trygð fyrirfram sæmileg borgun fyrir starfa
sinn, þurfi eigi að bíða stórtjón vegna lipurðar sinnar og brennandi áhuga
á því, að koma nauðsynjamáli þessu í framkvæmd og inna það svo vel af
hendi, sem framast mætti verða.
Reyndin varð sú, að báðir þessir aðilar biðu mikið tjón við samningana.
Stafaði tjónið af því, að eigi var með nokkru móti unt að vita um ýmsa
örðugleika, er á verkinu urðu. Skal þess og getið, að við samningsgerðina
var lofaðfyrir hönd Blöndals að gera sitt ítrasta til þess að uppbót fengist,
ef verkið færi fram úirþví, er þá var unt að áœtla.
Til fróðleiks skal hér tekinn upp samningurinn við Jón Ofeigsson frá haustinu 1919
(C):
Jeg, Jón Ófeigsson, skuldbind mig til að yfirfara með aðstoðarmanni handrit
að ísl.-danskri orðabók Sigfúsar Blöndal á undanprentun, hafa umsjón með
prófarkalestri, lesa sjálfur 2. og 4. próförk og vinna úr þeim athugasemdum,
sem kunna að berast, þó þannig, að jeg skuldbind mig eigi til meiri vinnu
en 4 stunda á dag og áskil mjer frí frá störfum einn sumarmánuð á ári
hverju.
Jeg, Sigfús Blöndal, skuldbind mig til að greiða Jóni Ófeigssyni fyrir starf
hans við orðabókina 400 — fjögur hundruð — krónur á mánuði frá 1.
október 1919 í 314 ár, eða skemur, ef prentun er lokið fyr en áætlað er. Sje
prentun hins vegar þá ekki lokið, semjum við á ný um það sem eftir er.
Auk þess skuldbind jeg mig til að greiða aðstoðarmanni, er hann ræður,
125 — eitt hundrað tuttugu og fimm — krónur á mánuði frá sama tíma í
3 ár, og greiði nauðsynlegt fje fyrir prófarkalestur á íslandi til annara en
forstjóra útgáfunnar, en það er nú áætlað minst 50 kr. fyrir hverja örk.
Eins og fram hefur komið að nokkru hér að framan, reyndist útgáfa bókarinnar og
prentun mun kostnaðarsamari en ráð var fyrir gert. Kom þar bæði til leturkaup vegna
prentunar bókarinnar og launahækkanir setjara, en jafnframt breytingar og viðbætur
meðan á prentvinnu stóð, enda var þeim Sigfúsi og Björgu hið mesta áhugamál að
bókin yrði sem best úr garði gerð. Um þetta segir Björg í greinargerð sinni (B, bls. 4);
Lásu því margir íslenskumenn aðra próförk — stundum níu manns — og
bættu við bæði orðum og tilvitnunum. Auk þess voru og ýms rit orðtekin,
meðan áprentun stóð, og bættist þáenn bókinni orðaforði. Og, að svo miklu
leyti sem frekast var unt, var öllu þessu bætt í 2. próförk, en tilvitnanir, sem
eigi voru alveg óhjákvæmilegai', þá teknar út, svo að eigi lengdist bókin.
En af þessu leiddi bœði, að staif ritstjórans jókst gífurlega, og að heita
mátti að staif setjaranna tvöfaldaðist, og raunar meir, erþvínœr varð að