Orð og tunga - 01.06.1997, Blaðsíða 17

Stefán Karlsson: Þættir úr sögu Blöndalsbókar
5
umsetja 2. próförk — og það á flestöllum þeim 138 örkum, sem orðabókin
er.
Fyrirtækið var því í miklum skuldum þegar prentun lauk, en Björg reyndi eftir mætti
að afla frekari styrkja, þó að róðurinn reyndist þungur. I áðurnefndri greinargerð með
umsókn til Alþingis, sem Björg lét prenta og dreifa til allra alþingismanna sagði hún
m.a. (B, bls. 1)
að ýmsir mætir menn hafa látið mig skilja það á sjer, að þeim þætti kynlegt,
að jeg væri að skiftamjer af hinni íslensk-dönsku orðabók, úr því við Sigfús
Blöndal værum nú skilin sem hjón, þó jeg hefði „unnið eitthvað að henni“,
svo jeg tilfæri orðrjett eina setningu af mörgum. — Veit jeg að aðalhöfundi
bókarinnar, Sigfúsi Blöndal sjálfum, muni engin þökk á því, að rjettu máli
sje í neinu hallað.
Þetta mál var lengi að velkjast fyrir Alþingi, og 29. jan. 1929 skrifar Björg Sigfúsi
frá París og segist vilja láta bankaskuld (vegna orðabókarinnar] standa áfram á sínu
nafni, svo að kona Sigfúsar geri sér ekki áhyggjur af því, að eitthvað af henni kynni að
falla á hana. Bréfsávarpið er „Kæri drengur minn“, og kveðjan „Lifðu nú heill og sæll
— þín einl. Björg“. Bréíinu fylgdi greinargerðin sem hún hafði látið prenta til þess að
hver þingmaður gæti lesið (D).
Þó að Björg hafi ekki verið búin að frétta af því, þegar hún skrifaði þetta bréf, hefur
nokkur fjárveiting þá verið komin í höfn, því að 17. janúar segir Jón Sigurðsson frá
Kaldaðarnesi, stjórnarmaður í orðabókarsjóðnum, í bréfi til Sigfúsar:
Gætir þú nú ekki herjað út úr ríkisþinginu danska uppbót til Jóns Ófeigs-
sonar í saina hlutfalli og tillögin o: 4000 kr„ og helst handa Gutenberg
líka, þó að prentsmiðjan hafi ekki fengið byr hjer í þinginu? Það, sem
reið baggamuninn, að Gutenberg fekk ekkert hjer, var það, að hún var
hlutafjelag, gróðafyrirtæki, sem ekki gat lagt í sölurnar líf og heilsu í bók-
staflegum skilningi eins og JÓf. Auk þess þótti smástyrkur til hennar vera
eins og krækiber í ámu (C).
Reyndar var fjárveitinganefnd danska þingsins þegar snemma á árinu 1927 búin að
lofa að mæla með 8.000 kr. fjárveitingu, ef Alþingi legði 4.000 kr. á móti (E).
Eins og getið var hér að framan, var það hugmynd Bjargar, að orðabókin yrði
sjálfseignarstofnun, og um þetta atriði segir m.a. þetta í greinargerð hennar til Alþingis
(B, bls. 5):
Jeg held mjer sje óhætt að segja, að þetta fyrirkomulag, með bók sem
sjálfeigandi stofnun, sje eigi áður þekt hjer á Norðurlöndum — og sennilega
alls ekki. Er þó auðsætt, að slíkt fyrirkomulag getur verið afarhagkvæmt
og trygt kostnaðarsömum og sígildum ritverkum ævarandi aldur. Verður
það frekar að teljast okkar fámenna landi til sóma, að hafa riðið hjer á vaðið
og ekki ósennilegt að einhverjir fari á eftir, bæði hjer og ytra.