Orð og tunga - 01.06.1997, Page 27

Baldur Jónsson:
Stærð orðaforðans
í orðabók Blöndals
1
Fyrir rúmum 30 árum skrifaði ég ritdóm um viðbætinn við orðabók Blöndals, sem út
kom 1963, og reyndi þá að gera mér grein fyrir stærð orðaforðans með því að telja
flettiorðin á allmörgum blaðsíðum og álykta síðan út frá því. Ég sagði þá m.a. (Skímir
138. ár 1964, bls. 246):
Talið hefir verið, að í Bl. væru alls um 120 þús. orð, en samkvæmt minni
talningu eru þau milli 110 og 115 þús. Viðbætirinn nýi er 200 bls. eða
tæplega fimmtungur á við Bl. að blaðsíðutali, en mér telst til, að í honum
séu um 41000 orð, svo að hann jafngildir þá meira en þriðjungi Bl. að
orðafjölda.
Þetta var löngu áður en við fórum að nota tölvur við orðabókargerð. En nú hefi ég
einnig gert vélræna talningu á orðaforða Blöndalsbókar og getur verið forvitnilegt að
bera niðurstöður saman. Áður en að því kemur skal gerð ofurlítil grein fyrir grundvelli
hinnar vélrænu talningar.
Upp úr 1980 hóf ég að undirbúa tölvuskráningu flettiorða úr orðabók Blöndals
og hugðist nota þann orðaforða, ásamt viðbótarefni, í stóra íslenska orðaskrá, sem
ekki verður fjölyrt um hér. Ég hafði svolitla fjárveitingu árlega til þessarar skráningar
og notaði hana til að greiða aðstoðarfólki laun og borga fyrir tölvunotkun. Þegar
fjárveitingin var tekin af fyrir nokkrum árum stóðst á endum að skráningu flettiorða
var lokið úr aðalsafni Blöndalsorðabókar og úr viðbætinum frá 1963, og náðist með
herkjum að lesa saman tölvusafnið og hinar prentuðu bækur og færa inn lagfæringar.
Svo á því að heita að ég hafi tölvutæk öll flettiorð Blöndalsbókar eins og hún leggur
sig.
15