Orð og tunga - 01.06.2010, Qupperneq 55

Orð og tunga - 01.06.2010, Qupperneq 55
Hallgrímur J. Ámundason: Óformleg örnefni í Reykjavík 45 Flokkarnir sem hér verða notaðir eru sjö talsins: 1. Eigendur, 2. Útlit og efni, 3. Starfsemi, 4. Uppnefni, 5. Barnanöfn, 6. Styttingar, 7. Önnur nöfn. 1. Eigendur. Örnefni í þessum flokki eru kennd við eigendur sína. Stærstur hluti þeirra er dreginn af nafni eiganda eða ábúanda, oftast með eiginnafni en líka oft með ættarnafni. Dæmi um nöfn af þessum toga eru t.d.: Teitshiís, Hjaltestedshús, Ahrenzhús, Ámundaborg, Ásasel, Bergmannsfjós, Anikuhús, Arabær, Grundtvigshús, Jóns Þórðarsonarbær. Fjölmörg nöfn af þessum toga er að finna í nafnaskrám að Reykjavík- urbókunum og engin ástæða að telja þau öll upp hér. Þessi nöfn eru að segja má hálf-formleg og eiga sér oft eldri rætur en götunafnakerfi Reykjavíkur. Raunverulega óformleg eru nöfn eins og Gvunýmöllers- hús (nafnið er e.k. framburðarmynd af húsi sem hefði getað heitið FIús Guðnýjar Möller), Guðmundarbúð (sem hét að réttu lagi Verslun Guð- mundar Andréssonar e.þ.u.l.) og kannski Zuggersbær (Kirkjustræti 4, hús Jóhannesar Zoéga) sem tekur mið af framburði íslenskra á ættar- nafninu Zoéga. Undirflokkur meðal eigendanafna inniheldur örnefni sem dregin eru af starfi eða stétt manna. Dæmi: Skraddarahúsið (Aust- urstræti 8), Nærkonuhúsið (Austurstræti 18, nærkona=ljósmóðir), Amt- mannshúsið (Ingólfsstræti 9, nafnið lifir enn í heiti Amtmanns- stígs), Kafteinshús (Vesturgata 32, húsbóndinn var skipstjóri), Vaktara- bær (Lindargata 3-5, eigandinn var lengi næturvörður í Reykjavík), Pontukot (Bjargarstígur 16, þar bjó maður sem smíðaði tóbakspont- ur), Heilagsandastræti (Lækjargata, nefnd svo þegar bæði biskupinn og dómkirkjupresturinn bjuggu við götuna), Doktorshús (Ránargata 13, þar bjó landlæknir). 2. Útlit og efni. í þessum flokki vísa nöfn til ytra útlits húsa eða byggingarefnis. Dæmi: Múrinn (Stjórnarráðið, nefnt svo vegna bygg- ingarefnisins), Skrínan, Púltið eða Skattholið (Vesturgata 16b eða Grön- dalshús, húsið er einlyft að aftan með bröttu þaki en tvílyft að framan), Hegrinn (kolakraninn við Reykjavíkurhöfn, Næpan (Skálholtsstígur 7 eða Landshöfðingjahúsið, kallað svo vegna lögunar turnspírunnar), Okaker (Kirkjustræti 2, nú horfið, líktist að sköpulagi íláti sem tíðkað- ist áður fyrr og var einkum notað fyrir skyr og súrmat), Hæstiréttur (tveggja hæða hús við Grjótagötu sem nú er horfið, stóð hátt og þótti reisulegt, aldrei var þó hæstiréttur þar til húsa). 3. Starfsemi. Nöfn í þessum flokki taka mið af starfseminni sem
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156

x

Orð og tunga

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Orð og tunga
https://timarit.is/publication/1210

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.