Orð og tunga - 01.06.2010, Síða 82

72
Orð og tunga
óreiðunni sem skapast við ómælt aðgengi að upplýsingum. í heima-
byggð getur svo umfjöllun um örnefni eða kennileiti opnað dýrmæt
tækifæri til að vekja nemendur til vitundar um rætur og sögu. Um-
fjöllun um ný örnefni og gæluheiti sem smám saman öðlast fastan
sess vekur skilning á sögulegu samhengi og kallar á spurningar um
gömul og viðtekin heiti í umhverfi okkar almennt. Þannig getur um-
fjöllun um lítt kunn kennileiti í hverfi, þorpi eða sveit leitt til frjórrar
og lærdómsríkrar vinnu sem verður nemendum gott veganesti í frek-
ari þekkingarleit.
4 Tól fyrir nemendur
Hugmyndir um kennslufræði falla að jafnaði undir tvö meginsjónar-
mið eða stefnur sem kalla mætti kennsluhyggju og hugsmíðahyggju
(sjá Fuglsang, Esben 2003:449 og Jón Torfa Jónasson 2008:80-84). Sam-
kvæmt hugsmíðahyggju verður nám varla merkingarbært nema nem-
andi sé virkur, hafist að og glími við verkefni á sínum forsendum, þrói
með sér þekkingu á grunni fyrri reynslu, eigi samvinnu við aðra og
spegli sig í þeim, fáist við verkefni sem endurspegla flókinn veruleik-
ann og hafi ígrundað hvað hann eða hún ætlar sér (sjá Jonassen, David
H, Kyle L. Peck og Brent G. Wilson 1999:7-11). Tæknin er í ljósi hug-
smíðahyggju tól fyrir nemendur til að afla þekkingar og byggja þekk-
ingu, til að greina og setja fram hugmyndir, lýsa skilningi og gildis-
mati, sýna sig og sjá aðra. Sjá þarf nemendum fyrir mátulegum stuðn-
ingi eða vinnupöllum (e. scaffolds), hvatningu og vekjandi umhverfi.
Nemandinn þarf að fá og taka við ábyrgð, hafa hlutverki að gegna.
Hlutverk kennarans verður að leiðsegja, skilgreina úrlausnarefni og
veita góð ráð fremur en að kenna og hafa yfir fróðleik.
Merkingarbært nám í anda hugsmíðahyggju með hjálp tækni get-
ur samkvæmt ofangreindu falist í því að nemendur kanni víðáttur
Veraldarvefsins, hafi stuðning af sjónrænni skrásetningu og mynd-
rænni miðlun, nýti kosti margmiðlunar og gagnvirkni, hafi stuðning
af námssamfélagi, beiti öflugum verkfærum til greiningar á því sem
við er að fást hverju sinni og hafi greiðan aðgang að fyrirmyndum,
leiðbeiningum og jafnvel leiðsegjandi mati. Þegar kemur að spurning-
um um menntun og hæfniskröfur þarf að hafa í huga að nám byggist
á sífelldri ígrundun, líta ber á fróðleik eða vitneskju sem ferli og halda
má á lofti að nám sé til að læra að læra. Hvað snertir skipan skóla-