Ráðunautafundur - 15.02.1991, Blaðsíða 156

-148-
ræktunaráætlanir, sem gera ráð fyrir að framleiða fjölda klóna og geyma í frosti þar til
þau hafa verið prófuð og velja síðan þau bestu til áframhaldandi notkunar. í ljós
kemur hins vegar að þó að fá megi nokkurn skjótfenginn ávinning í bráð þá er
ræktunarlegur ávinningur lítill sem enginn í reynd vegna þeirrar þrengingar í
stofninum sem af þessu leiddi og meðfylgjandi minnkunar á erfðabreytileika og
aukningu í skyldleikarækt eða eins og það hefur verið orðað: „að búa til fleiri eintök af
bestu einstaklingunum er heldur auðvirðilegt verk í samanburði við að búa til betri
gripi en þá bestu sem nú eru til".
Á það má benda að fyrir eiginleika þar sem frávik frá samleggjandi erfðum skipta
verulegu máli getur ávinningur af notkun á klónum vafalítið verið nokkur. Ekki er
kunnugt um að þessi aðferð sé enn notuð að nokkru marki í hagnýtri búfjárrækt.
KYNGREINING FÓSTURVÍSA OG SÆÐIS
Lengi hafa menn óskað þess að geta ráöið einhverju um kyn ófæddra einstaklinga. Nú
eru þekktar aöferðir til að greina kynferði hjá fósturvísum og getur það aukið afrakstur
af flutningi frjóvgaðra eggja á milli gripa og gert þá tækni markvissari í
ræktunarstarfinu.
Kyngreining á sæði hefur verið rannsóknarefni um langt árabil. Þar er byggt á
mismunandi tækni, t.d. breytilegum þunga, mismunandi sundhraða, eyðileggingu á
öðru kyninu, greiningu á tengdum hvötum o.s.frv.. Hingað til hafa samt ekki komið
fram aöferðir sem skila viðunandi árangri þannig að þær séu taldar nothæfar.
Ljóst er að komi þessi tækni til þá hefur hún feiknaleg áhrif á framleiðsluskipulag
í mörgun greinum. Stórauknir möguleikar munu skapast til framleiðslu á kálfum til
kjötframleiðslu undan mjólkurkúm með notkun karlkyns sæðis úr holdanautum.
Margir telja því að slíkt mundi leiða til endaloka á ræktun tvínytja kynja í
nautgriparækt. Hins vegar virðist sem áhrif kyngreiningar á væntanlegan
ræktunarárangur yrðu ekki stórfelld. í nautgriparækt mundi það þó hafa í för með sér
að mun minni hluta stofnsins þyrfti að nota til afkvæmarannsókna en nú er (eða
aukinn úrvalsstyrk að lokinni afkvæmarannsókn) og mætti því nota reynd naut meira
en nú er.
ERFÐAVÍSAKORT TEGUNDA
Víða um heim eru nú starfandi rannsóknahópar við að kortleggja litninga og skrá
þekkta erfðavísa í búfé. Hjá mannfólki er þegar fyrir hendi mikil þekking á