Ráðunautafundur - 15.02.1991, Blaðsíða 251

-243-
á öllum eiginleikum yfirsvips og fóta, sjá 2. tölfu. Síðar mætti fjölga eiginleikunum
enn frekar eftir því sem skráning frumgagna leyfði og ástæða sýndist til. í því
sambandi væri vel hægt að hugsa sér, hlutfall dæmdra afkvæma hrossa (byggt á
skýrsluhaldi) sem einn eiginleika. Svo ekki sé minnst á þá möguleika sem fælust í
nýjum úrvalsmörkum, sjá fyrr. Ákaflega brýnt verkefni í sambandi við nýjungar í
kynbótamatinu er að þróa aðferðir til að greina áhrif ætternis, einstaklingsins og
afkvæma í kynbótamati hvers hross. Þetta er mikilvægt vegna þess að hrossin standa
nokkuð ójafnt hvað skyldleika við sýnd hross varðar. Þó þegar hafi mikið áunnist á
þeim vettvangi með auknum númeringum. Hitt megið atriðið er að skapa forsendu til
notkunar aðferðarinnar við verðlaunaveitingar hryssna með afkvæmum. Vegna líf-
fræðilegra þátta geta hryssur ekki eignast það stóra afkvæmahópa að afkvæmin verði
þungamiðja kynbótamats með einstaklingsmódeli, yrði flutningur frjóvgaðra eggja hins
vegar staðreynd kæmu þarna upp ný sjónarmið. Eitt atriði í viðbót sem felur í sér
mikla möguleika er að byggja inn í módelið fleiri en einn grunnerfðahóp, það jafnar
samanburð á milli hrossa sem eiga annars vegar sýnda og hins vegar ósýnda foreldra.
Á fleira mætti minnast í þessu sambandi en vonandi tekst Búnaðarfélagi íslands nú
á næstunni að endurnýja samkomulag sitt við Þorvald Árnason svo hægt verði að
halda áfram við að þróa notkun aðferðarinnar hjá félaginu.
Glöggir lesendur hafa eflaust rekið augun í það að arfgengi í 3. töflu annars vegar
og 4. til 8. töflu hins vegar ber ekki alveg saman. Þeim er því eQaust spurn hvaða
erfðastuðlar séu notaðir í útreikningunum ? Það eru arfgengis- og fylgnistuðlar 3.
töQu sem þar eru notaðir sveigðir (bending) sem kallað er en sveigingin virkar m.a.
þannig að lægstu arfgengin hækka en þau hæstu lækka. Þetta gerir það m.a. að
verkum að óeðlilegar sveifur milli hrossa í kynbótamati minnka. Slíkar sveiQur geta
komið til vegna eðlis gagnanna sem eru notuð. Erfðarstuðlarnir í 3. töQu eru notaðir
samkvæmt þeirri reglu við útreikning á BLUP-i að nota beri þá erfðastuðla sem eru
sem áþekkastir þeim sem giltu í grunnerfðahópnum. Aðferðin sem slík þolir þá
breytingu sem verður á stuðlunum vegna úrvals (Kennedy, Schaffer og Sörensen 1988).
Við útfærslu þessara hugmynda var byggt á grundvallarkenningu um jafnvægi
minnkunar og nýmyndunar erfðabreytileika (Bulmer 1971). Öðru máli gegnir hins
vegar ef erfðastuðlarnir breytast verulega af einhverri annarri ástæðu, t.d. vegna
breyttra mæliaðferða. Þá er aðferðin að einhverju leyti í uppnámi, því raunveruleikinn
stangast þá á við eina af forsendum aðferðarinnar. Þetta vandamál er þekkt t.d. í
kynbótastarfi í mjög stórum búfjárerfðahópum í Bandaríkjunum og þar í landi er verið
að vinna að lausn þess. í þessu sambandi skal þess getið að það er fátt í uppgjöri