Orð og tunga - 01.06.2016, Qupperneq 146

136 Orð og tunga
ingarkerfum með regluaðferð (Forcada o.fl. 2011:129). Einnig þurfa
þýðingarkerfi með regluaðferð almennt smærri málheildir en töl-
fræði leg þýðingarkerfi. Tölfræðileg þýðingarkerfi þurfa stór ar mál-
heildir eins og t.d. The British National Corpus sem er um 100 milljónir
orða. Þetta getur í sumum tilvikum orðið til þess að þýð ingarkerfi
með regluaðferð henta betur fyrir tungumál lítilla mál svæða.
3.4 Vélþýðingar sem byggjast á dæmum
Það er engin tilviljun að vélþýðingar byggðar á dæmum komu fram á
sjónarsviðið um 1980 eða á sama tíma og fyrstu þýðingarminnin voru
að líta dagsins ljós (Somers 1999:114–115). Þýðingarminni er gagn-
virkt tæki fyrir mann sem þýðir. Dæmavélþýðingar eru aftur á móti
í eðli sínu sjálfvirk þýðingartækni eða sjálfvirk aðferðafræði (Somers
1999:115).
Meginþættir dæmavélþýðinga eru:
• að bera setningar eða setningarhluta saman við gagnagrunn
með raunverulegum dæmum
• að auðkenna setningar eða setningarhluta sem eiga saman
• að setja aftur saman (sjá hér fyrir neðan) setningar eða setn-
ingarhluta til að skila þýddum texta á markmálinu
Dæmavélþýðingar byggjast á stórum málheildum. Tvímála hliðruð
(e. parallel) málheild er það sem til þarf. Þegar fundin hefur verið mál-
heild sem hentar til verksins þarf að bera kennsl á þær setningar eða
setningarhluta sem eiga í raun saman (Somers 1999:118–119). Reynslan
hefur sýnt að skipta þarf setningum að einhverju leyti niður í hluta til
að kerfið verði nógu nákvæmt. Hins vegar má ekki greina setningarnar
svo mikið niður að samhengi týnist. Hér er því um að ræða ákveðið
jafnvægi sem þarf að reyna að finna og skilgreina í hvert skipti sem
dæmavélþýðingarkerfi er sett upp. Að lokum vaknar sú spurning
hversu stór gagnagrunnurinn þurfi að vera, þ.e. hve mörg dæmi þurfi
að vera aðgengileg í gagnagrunninum. Dæmavélþýðingarkerfi verða
almennt betri eftir því sem dæmin eru fleiri en það á aðeins við upp
að ákveðnum þröskuldi. Þegar honum hefur verið náð virðist kerfið
ekki batna meira þótt fleiri dæmum sé bætt við enda eru þá orðnir
svo margir þýðingarkostir í boði að það þarf í raun að fara aftur yfir
textann (Somers 1999:119). Hins vegar getur verið mjög skilvirkt að
tunga_18.indb 136 11.3.2016 14:41:19