Morgunblaðið - 03.05.2018, Blaðsíða 48

48 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. MAÍ 2018
Er ferðavagninn rafmagnslaus?
TUDOR TUDOR
Bíldshöfða 12 • 110 Rvk • 577 1515 • skorri.is
Mikið úrval - Traust og fagleg þjónusta
Veldu
örugg
t
start
með
TUDO
R
Frístunda rafgeymar
í miklu úrvali,
AGM þurr rafgeymar
eða lokaðir
sýrurafgeymar.
Á Íslandi hefur bar-
áttan fyrir foreldra-
jafnrétti staðið yfir í
um 20 ár. Ef feðraor-
lofið er undanskilið
hafa nánast engar
framfarir orðið aðrar
en fáein og innihalds-
lítil hænuskref í jafn-
ræðisátt. Í dag er
helmingur umgengn-
isforeldra á van-
skilaskrá samkvæmt
úttektum frá Creditinfo og hafa um-
gengnistálmanir aldrei verið jafn
umfangsmikill, alvarlegur og út-
breiddur vandi eins og í dag. Við
sem höfum starfað að málefnum
umgengnisforeldra, vitum að and-
staðan við foreldrajafnrétti hefur í
gegnum tíðina verið mikil í öllum
stjórnmálaflokkum. Birting fem-
ínistaskjalanna svokölluðu afhjúpaði
hins vegar andúð og fyrirlitningu
Samfylkingarinnar og Vinstri
grænna á feðrum og þolendum um-
gengnistálmana.
Í lokuðum Facebook hóp 2500
manna og kvenna tók Heiða Björg
Hilmisdóttir, varaformaður Sam-
fylkingarinnar og frambjóðandi í
borgarstjórnarkosningunum, þátt í
skipulagðri aðför og rógsherferð
gegn nafngreindum feðrum sem
ekki fá að sjá börnin sín og for-
svarsmönnum svokallaðra feðra-
hreyfinga. Með slúðri og rógi átti að
taka þá af lífi í opinberri umræðu.
Til að bæta gráu ofan á svart, þakk-
aði Halla Gunn-
arsdóttir, ráðgjafi for-
sætisráðherra í
jafnréttismálum,
ræðumönnum fyrir
ógeðfelld og óprent-
hæf meiðyrði gagn-
vart nafngreindum og
strangheiðarlegum
forsvarsmanni feðra-
hreyfingar á Íslandi.
Gerði hún það í um-
boði ráðherra? Mann-
fyrirlitning Samfylk-
ingarinnar og Vinstri
grænna hefur verið afhjúpuð!
Sáum við þá í hendi okkar að
eina leiðin til framfara í jafnrétt-
ismálum væri að skapa okkar eigin
vettvang á sviði stjórnmálanna og
hafa þannig bein áhrif á jafnrétt-
isbaráttuna.
Karlalistinn var stofnaður á degi
foreldraútskúfunar hinn 25. apríl
síðastliðinn og er markmið hans að
stemma stigu við umgengnistálm-
unum og útrýma fátækt á meðal
einstæðra umgengnisforeldra. Við
viljum að barnaverndaryfirvöld
nýti heimildir sínar til íhlutunar til
að stöðva ástæðulausar umgengn-
istálmanir og að faglega verði ráðið
í barnaverndarnefndir svo að ófag-
lærðir flokksgæðingar fái ekki það
hlutverk að ákveða örlög barna sem
þarfnast verndar hins opinbera.
Við viljum að Innheimtustofnun
sveitarfélaga taki aukið tillit til fé-
lagslegra, fjárhagslegra og heilsu-
farslegra aðstæðna meðlagsgreið-
enda, en innheimtuharka
stofnunarinnar hefur stóraukist á
undanförnum árum. Að auki viljum
við þrýsta á löggjafann að hann
færi innheimtur meðlaga alfarið til
Tryggingastofnunar þar sem með-
lögin eru greidd út, eins og tíðkast
víðast hvar annars staðar.
Við viljum að félagsþjónustan
komi sérstaklega til móts við um-
gengnisforeldra sem ekki geta
sinnt uppeldisskyldum sínum vegna
fátæktar. Að auki munum við koma
því til leiðar að sérstök áhersla
verði lögð á að mæta þörfum
grunnskóladrengja, sem samkvæmt
rannsóknum líður illa í skólum
landsins og sýna sífellt lakari náms-
árangur. Skólinn verður að aðlagast
þörfum þeirra fremur en að þeir
þurfi að aðlagast þörfum mennta-
stefnunnar.
Af mörgu er að taka en ljóst má
vera að foreldrajafnrétti kemur
okkur öllum við. Tálmanir bitna
ekki einungis á feðrum, heldur
einnig mæðrum, ömmum, öfum,
frænkum, frændum og systkinum
að ógleymdum skilnaðarbörnunum
sjálfum sem bera skaðann ævi-
langt.
Það er mál að linni!
Karlalistinn
Eftir Gunnar
Kristin Þórðarson
» Pólitísk andstaða við
foreldrajafnrétti
hefur breyst í andúð og
mannfyrirlitningu.
Gunnar Kristinn
Þórðarson
Höfundur er formaður Karlalistans
og oddviti flokksins í Reykjavík.
karlalistinn@gmail.com
Á liðnu kjörtímabili
tók Reykjavíkurborg
það mikilvæga skref
að verða heilsueflandi
borg. Það þýðir að við
viljum skapa borg sem
gerir borgarbúum
auðvelt að taka góðar
ákvarðanir fyrir sína
heilsu. Öll tökum við
daglega alls konar
ákvarðanir sem hafa
áhrif á heilsu okkar án
þess endilega að átta okkur alltaf á
því eða hvaða áhrif bæði manngert
og félagslegt umhverfi hefur. Það
skiptir til að mynda miklu máli fyrir
heilbrigði, hamingju og vellíðan
fólks að íbúðabyggð sé þannig skipu-
lögð að það sé stutt í þjónustu, að
fólk hafi tækifæri til hreyfingar, geti
hjólað eða gengið til vinnu eða í
skóla og nálgast heilsusamlegan mat
og gefandi félagsstarf. Við viljum
með markvissum hætti skapa að-
stæður sem stuðla að heilbrigðum
lífsháttum, heilsu og vellíðan allra
íbúa auk þess sem við viljum auka
jöfnuð og draga úr tíðni og afleið-
ingum langvinnra sjúkdóma.
Heilsa í allar stefnur
Í samstarfi við Embætti land-
læknis og aðra sérfræðinga viljum
við hagnýta þá þekkingu sem er til
staðar á því í hvernig samfélögum
fólki líður best og er við besta heilsu.
Við höfum áratugum saman fylgst
með líðan, reykingum og áfengis-
neyslu barna og ungmenna en nú
skoðum við heilsuvísa fyrir alla ald-
urshópa eftir hverfishlutum borg-
arinnar. Heilsa og líðan allra íbúa er
smám saman með skipulögðum
hætti að verða í fyrirrúmi í allri
stefnumótun á öllum sviðum og það
er sannarlega markmiðið að svo
verði.
Samfylkingin hefur haft forystu í
þessari vinnu og vill áfram vinna
markvisst að því að auka jöfnuð í
borginni með forvörnum og heilsu-
eflandi aðgerðum fyrir alla aldurs-
hópa. Við viljum styrkja þá þætti
borgarlífsins sem eru í
eðli sínu góðir og ganga
vel. Þetta á við um
íþróttastarf, félagsstarf
ýmiss konar, atvinnu og
virkni fatlaðra, hverfa-
starf og samvistir
barna með foreldrum
svo eitthvað sé nefnt.
Við viljum setja á fót
samfélagsmiðstöðvar
hverfa fyrir íbúa á öll-
um aldri til að stuðla að
samskiptum og virkni
og skapa með því auk-
inn félagsauð í hverfunum. Þá viljum
við bæta áfram aðstöðu í borgarrým-
inu til heilsueflingar utandyra og
gera tækifæri til geðræktar að-
gengilegri.
Heilsueflandi hverfi
Verkefnastjórar á þjónustu-
miðstöðvum í hverfum borgarinnar
halda utan um verkefnið og vinna í
nánu samráði við leik-, grunn- og
framhaldsskóla, frístundaheimili, fé-
lagsmiðstöðvar, lögreglu, verslunar-
eigendur, heilsugæslu og aðra aðila
innan hvers hverfis sem eru í lykil-
stöðu til að hafa áhrif í nærumhverf-
inu. Við höfum einstakt tækifæri til
að breyta Reykjavík í heilsueflandi
borg – borg sem styður við heilsu,
hamingju og vellíðan íbúa. Til að það
gerist þarf að taka lýðheilsusjónar-
mið til skoðunar við alla ákvarðana-
töku borgarstjórnar og vinna skipu-
lega að heilsueflingu í öllum
hverfum borgarinnar. Sú vinna er
komin á fullt í Reykjavík.
Vellíðan í
heilsueflandi borg
Eftir Heiðu Björg
Hilmisdóttur
Heiða Björg
Hilmisdóttir
» Við viljum með
markvissum hætti
skapa aðstæður sem
stuðla að heilbrigðum
lífsháttum, heilsu og
vellíðan allra íbúa.
Höfundur er borgarfulltrúi og vara-
formaður Samfylkingarinnar, í 2. sæti
Samfylkingarinnar í Reykjavík.
Með nýjum lögum um strand-
veiðar var samþykkt að á ný skuli
pólitíkin ákveða heildarafla ársins
og að ekki skuli farið að ráðgjöf
Hafró. Þetta er gert með því að
færa valdið til að stöðva veiðarnar
þegar heildarafla er náð til ráð-
herra frá fiskistofu. Það sem fiski-
stofu var skylt að gera er ráðherra
nú heimilt að gera.
Sagan er full af dæm-
um um hvaða afleið-
ingar svona fyrir-
komulag hefur.
Ég hef hvorki
þekkingu né for-
sendur til að meta
hvort ný aðferð við
stjórnun strandveiða
sé betri eða verri en
hin fyrri. Það er þó
ljóst að þess lengra
sem farið er frá
ólympískum veiðum,
sem strandveiðar eru, og nær
skipulögðum veiðum, sem kvóta-
kerfi eru, þess betra. Það á bæði
við um öryggi sjómanna og af-
komu veiðanna. Þetta eru allir
sammála um sem tjá sig um málið,
hvort sem þeir styðja breytinguna
eða ekki.
Það verður einhvern tímann
rannsakað hvað skuttogaravæð-
ingin, sem stýrt var af pólitíkinni,
kostaði þjóðarbúið. Ofveiðina sem
því fylgdi tók 30 ár að rétta af.
Það var gert með því að skera
veiðina niður úr 400 þúsund tonn-
um niður í 130 þúsund tonn með
kunnum afleiðingum. Á sama tíma
og það var gert hafði pólitíkin
„heimild“ til að búa til leiðir
framhjá ráðlögðum heildarafla.
Það gerði hún með því að búa til
ný kerfi sem áttu ekki að taka
neitt af neinum, svokölluð króka-
kerfi. Eðli málsins samkvæmt
leiddi þetta þó til þess að fjórð-
ungur af hlutdeild þorskins var
færður yfir á þessi nýju skip sem
byggð voru inn í hinar frjálsu veið-
ar á meðan hin skipin voru brennd
á báli eða sökkt. Það er öruggt að
hluti þeirra bolfiskfyrirtækja sem
féllu á þessum tíma hefði lifað af
ef niðurskurðurinn einn hefði
skollið á þeim en ekki 25% til-
færslan að auki.
Að endingu sáu menn að svona
gat þetta ekki gengið. Valdið var
tekið af stjórnmálamönnum og
fært vísindamönnum með þekk-
ingu. Síðan þá hefur ekki hvarflað
að nokkrum ráðherra að fylgja
ekki ráðgjöf Hafró og Fiskistofa
hefur fylgt því eftir
með stöðvun veiða
þegar þeim afla er
náð.
Eitthvað hefur það
farið illa í stjórnmála-
menn að geta ekki
barist fyrir „sitt fólk“.
Þeir hafa því sam-
mælst um að taka upp
þráðinn þar sem frá
var horfið. Aðferðin er
sú sama og í hin fjög-
ur til fimm skiptin
sem krókaheimildir voru auknar:
Að leyfa svo og svo mikla umfram-
veiði strandveiðimanna sem í
fyrstu á ekki að vera af neinum
tekin, en að nokkrum árum liðnum
mun koma í ljós að umframveiðin
verður ekki réttlætt lengur og þá
verður hún sett í hlutdeild og hún
formlega tekin af öðrum. Hér hafa
því orðið vatnaskil til fyrra horfs
þar sem pólitíkin kom sér aftur í
stöðu til að skammta og úthluta til
þeirra sem þeim finnst að eigi
meiri heimtur að íslenskum fiski-
miðum en aðrir. Þeir sem ekki eru
meðal hinna útvöldu þurfa því enn
og aftur að búa sig undir það að
veiðiheimildir verði fluttar af þeim
til annarra. Til að bera blak af
þeim sem tóku hinar röngu
ákvarðanir við skuttogara-
væðinguna má segja að þeir vissu
ekki betur og vildu vel. Því er ekki
til að dreifa nú. Menn þekkja for-
sendur, tilgang og afleiðingar
þessara lagabreytinga. Nú vita all-
ir hvað þeir eru að gera.
Eftir Pétur Hafstein Pálsson
Pétur Hafsteinn Pálsson
» Það sem fiskistofu
var skylt að gera er
ráðherra nú heimilt að
gera. Sagan er full af
dæmum um hvaða
afleiðingar svona
fyrirkomulag hefur.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Vísis hf. í Grindavík.
petur@visirhf.is
Pólitík gengur aftur