Morgunblaðið - 03.05.2018, Blaðsíða 89

MENNING 89
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. MAÍ 2018
ICQC 2018-20
Straumflugur
í vorveiðina frá Atlantic Flies
Mörkinni 6 - Sími 568 7090 - veidivon@veidivon.is - veidivon.is
You Were Never ReallyHere er nýjasta myndskoska leikstjórans LynneRamsey. Hún hefur leik-
stýrt nokkrum myndum en hefur
helst vakið athygli fyrir myndina We
Need to Talk About Kevin sem kom
út 2011. You Were Never Really
Here hefur fengið góðar viðtökur og
hún hlaut verðlaun fyrir besta hand-
rit á kvikmyndahátíðinni í Cannes
og Joaquin Phoenix fékk verðlaun
fyrir bestan leik á sömu hátíð.
Líkt og We Need to Talk About
Kevin er þessi mynd byggð á bók.
Sagan segir frá Joe, leiknum af
Joaquin Phoenix, sem er lífsleiður
leigumorðingi. Reyndar er leigu-
morðingi kannski ekki rétta orðið;
hann er einhvers konar málaliði, fólk
getur ráðið hann til þess að leysa
ýmis verkefni erfið verkefni sem
krefjast þess oft að Joe fremji slatta
af morðum.
Dag einn hefur þingmaður sem er
í framboði samband við Joe. Dóttur
hans hefur verið rænt og henni er
haldið fanginni af viðurstyggilegum
mönnum sem selja barnungar stúlk-
ur í vændi. Málið er afar viðkvæmt,
þingmaðurinn vill ekki að þetta komi
niður á kosningabaráttunni og leitar
því fremur til Joes en lögreglunnar.
Hann biður Joe að sýna ræningj-
unum enga miskunn og Joe heldur
af stað í leit að stúlkunni, vopnaður
hamri og límbandi. Verkefnið reyn-
ist hins vegar töluvert flóknara en á
horfðist í fyrstu og Joe kemst heldur
betur í hann krappan.
Joe er flókin persóna. Hann er
harðsvíraður glæpamaður en hefur
samt sínar mjúku hliðar. Þótt hann
sé í raun og veru hrotti getur áhorf-
andinn samsamað sig honum af því
að hann er eins konar Hrói höttur;
hann drepur bara vonda karla til að
bjarga þeim saklausu. Hann er líka
mjög umhyggjusamur sonur, móðir
hans er orðin gömul og þarfnast
mikillar aðstoðar og Joe er til staðar
fyrir hana.
Lífsstíll Joes er engu að síður að
ganga af honum dauðum. Hann ger-
ir endurtekið tilraunir til að svipta
sig lífi og hann er plagaður af ofbeld-
isfullum minningum og ofsjónum. Í
gegnum brotakennd endurlit sjáum
við að hann átti ofbeldisfullan föður,
hann hefur verið í stríði og hann hef-
ur auðvitað orðið vitni að alls konar
viðbjóði á sínum vafasama starfs-
ferli. Hann hefur því skiljanlega ótal
djöfla að draga og er smátt og smátt
að sökkva í fen geðveikinnar.
Upphafssenurnar eru mjög slá-
andi; Joe vafrar um skuggaleg húsa-
sund og undir hljómar virkilega flott
djassskotin tónlist. Það er óljóst
hvað um er að vera og áhorfandi
þarf að sýna þolinmæði, því það tek-
ur drjúga stund að kynnast heim-
inum almennilega. Þetta er viljandi
gert; allt í myndinni er svolítið óljóst
og það er mikið rými til að geta í
eyðurnar og túlka hlutina eftir sínu
höfði.
Gagnrýnandi The Times sagði í
umfjöllun sinni um You Were Never
Really Here að hún væri „Taxi Driv-
er 21. aldarinnar“ og vísar þar að
sjálfsögðu til stórvirkis Martins
Scorseses frá 1976. Það hefur mikið
verið gert úr þessari tilvitnun og
hana má finna í öllu kynningarefni
fyrir myndina eins og stiklum, plak-
ötum og þess háttar. Þetta er að
sjálfsögðu sölubrella sem ber
ábyggilega árangur, en þetta er
samt nokkuð áhættusamt af því að
spurningin er út á hvað þú vilt selja
miða; viltu að fólk komi á myndina af
því að það langar að sjá nýja og
spennandi mynd eða viltu að það
komi til að sjá „nýja“ Taxi Driver?
Þeir sem koma á myndina undir því
yfirskini að þeir séu að fara að sjá
nýja Taxi Driver verða líkast til fyrir
vonbrigðum, þar sem hún er marg-
falt betri mynd, sem átti töluvert
meira erindi við sinn samtíma en
þessi á við sinn. Málið er hins vegar
að það skiptir í raun og veru engu
máli hvort myndin er betri eða verri
en Taxi Driver; þetta er bara sjálf-
stætt verk, en af því það er búið að
skilyrða fólk til að lesa myndina á
þennan hátt er ekki annað hægt en
að mynda sér skoðun á þessu. Það
var í það minnsta auðheyrt að þetta
mál var efst á baugi í samræðum
bíógesta að mynd lokinni.
Myndin á það vissulega sameigin-
legt með Taxi Driver að það er opið
til túlkunar hvort það sem á sér stað
sé að gerast í raun og veru eða hvort
það sé hugarburður aðalpersón-
unnar. Við vitum að Joe er tæpur á
geði, hann sér ofsjónir, og því er
ekki alltaf gott að segja hvað er
raunverulegt og hvað ekki. Plottið er
líka þess eðlis; það er svo fráleitt að
það gæti allt eins verið samsæris-
kenning ofsóknarbrjálæðings og ég
kýs að lesa það þannig. Það er lítið
talað í myndinni og frekar leitast við
að miðla sögunni og geðveiki Joes
með myndrænum hætti. Þetta er
snjöll hugmynd, að leyfa áhorfand-
anum að sjá sömu ofsjónir og Joe, en
leysist upp í ofhleðslu af klénum og
ódýrum upplýsingum um hvaða
ástæður ligga að baki geðveiki hans.
Þetta er ekki nógu skemmtilega af
hendi leyst og maður hefur séð sömu
tækni nýtta með betri árangri.
Phoenix sýnir stórgóðan leik og er
vel að öllum sínum verðlaunum kom-
inn. Ýmislegt er vel gert og myndin
innheldur vissulega kraftmiklar sen-
ur. Heildarmyndin gengur hins veg-
ar ekki upp; myndin flakkar á milli
þess að vera spennumynd og list-
rænt karakterportrett en þessar
áherslur vinna ekki nógu vel saman
þannig að í stað þess að vera hvort
tveggja endar hún á að vera hvor-
ugt.
Bíó Paradís
You Were Never Really Here
bbnnn
Leikstjórn og handrit: Lynne Ramsay.
Kvikmyndataka: Thomas Townend.
Klipping: Joe Bini. Aðalhlutverk: Joaq-
uin Phoenix, Judith Roberts, Ekaterina
Samsonov, Frank Pando, John Doman.
89 mín. Bandaríkin, 2017.
BRYNJA
HJÁLMSDÓTTIR
KVIKMYNDIR
Linur leigumorðingi
Verðlaunaleikari „Phoenix sýnir stórgóðan leik og er vel að öllum sínum verðlaunum kominn. Ýmislegt er vel gert
og myndin inniheldur vissulega kraftmiklar senur. Heildarmyndin gengur hins vegar ekki upp,“ segir í gagnrýni.
Skráning hófst í fyrradag í lista-
smiðjur listahátíðarinnar LungA
sem haldin verður á Seyðisfirði 15.-
22. júlí en meðal þeirra sem stýra
munu smiðju er vídeólistamaðurinn
Andrew Thomas Huang sem gert
hefur myndbönd fyrir tónlistar-
stjörnur á borð við Thom Yorke og
Björk og hljómsveitina Sigur Rós.
Huang stýrir vikulangri smiðju sem
ber heitið Puppetry & Digital Video.
Huang hefur verið einn helsti
samstarfsmaður Bjarkar síðustu ár,
leikstýrt nokkrum myndböndum
fyrir hana og átt stóran þátt í þeim
undraveröldum sem þar hafa verið
skapaðar, eins og fram kemur í til-
kynningu. Tónlistarkonan Sóley
verður einnig með námskeið í sam-
starfi við leikstjórann Dominque
Gyðu og nefnist sú smiðja Enter the
Dream. Þá mun listakonan Sam-
antha Shay einnig stýra smiðju auk
þess að setja upp stóra sýningu með
sviðslistahópi sínum.
LungA, listahátíð unga fólksins,
samanstendur af listasmiðjum,
fyrirlestrum og sýningum og endar
með tveggja daga tónleikum og að
þessu sinni koma m.a. fram Princess
Nokia, Páll Óskar, Sykur, Soleima
og Svala Björgvins.
Eftirsóttur Stilla úr vídeói eftir kínversk-bandaríska vídeólistamanninn
Andrew Thomas Huang, einn helsta samstarfsmann Bjarkar hin síðustu ár.
Andrew Thomas Huang
stýrir listasmiðju á LungA