Saga - 2009, Side 80

sögunnar­ í­ máli­ og­ myndum, ekki samkynhneigð eða samheiti þess
heldur.
Í nokkrum sérhæfðum rannsóknarritum hefur íslensk saga til-
finninga og þar með tilfinningaréttar komist eitthvað á prent. Þar
má til dæmis benda á rit eftir dansk-ameríska miðaldafræðinginn
Jenny Jochens um íslenska kvennasögu,12 rit Lofts Guttormssonar
um barnauppeldi,13 doktorsritgerð Más Jónssonar,14 bók eftir Sig -
urð Gylfa Magnússon15 og doktorsritgerð Auðar Magnús dótt ur.16
en tilfinningalífið er enn afar lítið komið þangað sem það á mest
erindi, í hina viðurkenndu Íslandssögu sem birtist einkum í yfir-
litsritum og námsbókum.
Tilfinningaréttur­í­lögfræði
Tilfinningaréttur er réttarhugtak og því er skynsamlegt að byrja á
að kanna hvort lögfræðingar hafa fundið honum stað í hugtaka-
kerfi sínu. Skemmst er frá því að segja að orðið virðist ekki vera til
í íslensku fram að þessu. Í ritmálssafni orðabókar Háskólans er
talsvert á þriðja hundrað orða sett saman með tilfinninga-­eða til-
finningar-­að fyrri lið, frá tilfinningaaðild­að tilfinningaörbirgð, en þar
er ekki tilfinningaréttur, tilfinningafrelsi né nokkurt orð sem virðist
geta haft svipaða merkingu.17 Að vísu er það engin endanleg sönn-
un þess að orðið komi ekki fyrir á prenti, enda er þar ekki heldur að
finna orðið tilfinningagreind sem hefur verið tískuhugtak í uppeld-
is- og kennslufræðum síðustu árin.
gunnar karlsson80
12 Jenny Jochens, „Before the Male Gaze. The Absence of the Female Body in old
Norse“, Sex­in­the­Middle­Ages.­A­Book­of­Essays. Ritstj. Joyce e. Salisbury (New
york 1991), bls. 3–29. — Jenny Jochens, „From Libel to Lament: Male
Manifestations of Love in old Norse.“ From­ Sagas­ to­ Society­ (enfield Lock
1992), bls. 247–264. — Jenny Jochens, Women­in­Old­Norse­Society­(Ithaca 1995),
bls. 17–97.
13 Loftur Guttormsson, Bernska,­ ungdómur­ og­ uppeldi­ á­ einveldisöld.­ Tilraun­ til
félagslegrar­ og­ lýðfræðilegrar­ greiningar.­ Ritsafn Sagnfræðistofnunar 10
(Reykjavík 1983), einkum bls. 133–185.
14 Már Jónsson, Blóðskömm­á­Íslandi­1270–1870­(Reykjavík 1993).
15 Sigurður Gylfi Magnússon, Menntun,­ ást­ og­ sorg.­ Einsögurannsókn­ á­ íslensku
sveitasamfélagi­19.­og­20.­aldar.­Sagnfræðirannsóknir 13 (Reykjavík 1997), bls.
165–264.
16 Auður Magnúsdóttir, Frillor­och­fruar.­Politik­och­samlevnad­på­Island­1120–1400
(Göteborg 2001), einkum bls. 52–59, 119–127, 147–153.
Saga vor 2009 UMBROT NOTA-1:Saga haust 2004 - NOTA 5.5.2009 15:52 Page 80