Jökull - 01.01.2001, Page 125

Rolla óbreyttrar jöklameyjar
1963-1964 þar sem gætti sprunguáhrifa norður fyrir
Pálsfjall. Við tjölduðum og biðum bjartara veðurs eft-
ir að hafa náð bílnum upp. Og brátt fundum við með
siglingafræðilegum útreikningum Carls tveggja vikna
gamla slóð Gusa Guðmundar Jónassonar austan við
okkur og rákum upp siguróp. Upp frá þessu mundum
við hafa kannaða slóð norður í Kverkfjöllin, tilbaka í
skálann á Grímsfjalli og svo niður Tungnaárjökul. En
ekki er ein báran stök. Varla hafði fagnaðaróp okk-
ar dáið út er Kraki stundi og hætti að láta að stjórn.
Könnun leiddi í ljós að tannhjól í drifinu voru brotin.
En drif var næstum einasti varahluturinn sem ekki var
með, enda þungt stykki að dragast með. En nú kom
sér vel að Geiri Geirs var alltaf viðlátinn í talstöðinni
og svo snar í snúningum að eftir klukkutíma var búið
að taka til nýtt drif í Reykjavík og tryggja flugvél ann-
ars hjálpsams manns, Björns Pálssonar flugmanns, til
að varpa því niður þegar veður leyfði, þó litlar vonir
væru um að þokunni létti. Öllum til undrunar skriðum
við þó úr tjöldum í glampandi sólskini og um miðj-
an dag var Vorið búið að finna okkur undir leiðsögn
Guðmundar Jónassonar. Drifið grófst í snjóinn nokk-
urn spöl frá okkur, en við lögðumst á eitt að draga það
á skíðum að Kraka, þar sem bílamenn okkar Gunnar
og Ómar voru ekki lengi að koma því á sinn stað. Eins
gott að ekki voru þarna sóðar á ferð sem skilja eftir
sig brotið drif. Á Grímsfjalli var nú komið ofsarok,
11-12 vindstig sem karlmennirnir mörkuðu af því að
kvenfólki var varla stætt milli bíls og skála og hurðin
á Kraka fauk upp og brotnaði í henni rúða. En svona
veður er fagurt þegar setið er í snjóbíl á fleygiferð nið-
ur eftir slóð. Ísnálarnar þyrlast upp og fljúga glitrandi
fram hjá og skýin tætast í rósroða og mynduðu Beet-
hoven með hárið í allar áttir, tvo dreka að leggja til
atlögu, Aladdín svífandi á teppinu o.s.frv. Við þetta
vorum við einmitt að skemmta okkur um nóttina þeg-
ar hnykkur kom á Kraka.
Snjóbíllinn hallaðist svo að við þrjú í aftursætinu
lágum í bendu út í hliðinni og horfðum beint út eftir
snjóbreiðunni um þann gluggann sem við höfum olt-
ið að. Erum við í sprungu? sögðu menn furðu losn-
ir. Já, ekki bar á öðru, við vorum í sprungu 4 km
frá jökulröndinni í troðinni slóð eftir marga snjóbíla
frá því fyrir hálfum mánuði og á rennisléttu gamal-
kunnu svæði. Í þetta sinn höfðum við lent langsum
í sprungu, sem leyndist þarna á löngum kafla und-
ir öðru beltisfari allra þessara snjóbíla með hörðum
ísveggjum svo langt sem sást niður án þess að vott-
aði fyrir missmíði ofan á. Þarna sat Kraki hangandi
í sprungu á beltinu öðru megin og upp að gluggum
hinum megin. Við þorðum ekki að hreyfa okkur en
gáfum Gunnar varlega út í taug til að kanna með járn-
karli hvernig sprungan lægi og hvar mætti stíga niður.
Allt í einu hvarf járnkarlinn út hendi hans gegn um
hjarnið. Kom í ljós að sprungan sveigði aðeins fram-
an við bílinn, rétt svo að hægt yrði að ná lausa beltinu
upp á brúnina. Þegar Gunnar hafði markað hvar við
mættum stíga var okkur hinum hleypt út. Nú kom í
ljós hvers okkar menn voru megnugir með lagni, fyrir-
hyggju og góðum græjum. Þá sáum við að hinum for-
sjála Gunnari hafði ekki verið rótt að vera svona ein-
bíla. Með í ferðinni var krafttalía sem margfaldar átak
manns upp í hálft annað tonn, trissur sem sexfalda og
tvöfalda átak og fleiri þessháttar tæki. Brotna drifið
kom sér nú vel. Það var grafið niður það langt fram-
an við bílinn að viðspyrna fengist í ísnum á milli og
stálvír tengdur þaðan í bílinn. Gunnar Guðmundsson
beitti krafttalínunni miklu í 11/2 tonns átak. Carl Ei-
ríksson var við tjakk einn mikinn sem komið var fyr-
ir með furðulegum hætti í sprunguveggnum aftan við
Kraka og Ómar Hafliðason togaði í á hlið með sýndar-
hjálp hinna kraftminni í leiðangrinum, sem staðsettar
voru af nákvæmni og hlýddu með margfölduðu átaki á
réttri stundu. Eftir því sem snjóbíllinn réttist var tómu
bensíntunnunum komið fyrir milli hans og ísveggs-
ins. Loks tókst að ná tyllu fyrir lausa beltið á skörinni
og aka upp á fastan ís. Þetta hafði aðeins tekið fjór-
ar klukkustundir. Engum datt í hug að fara að kalla
eftir hjálparsveitum eða þyrlu eins og nú er gjarnan
fyrsta viðbragð. Þegar við litum niður í opna sprung-
una á eftir sáum við að hún víkkaði dimm niður í jök-
ulinn svo langt sem augað eygði. Síðan hefi ég haft þá
ónotalegu tilfinningu að einhvern tíma geti bíll, hvað
þá minni sleðar, horfið í jökul. Þetta hafði verið við-
burðarík og skemmtileg ferð og öll komum við aftur -
akandi úr hvítri auðninni niður á svartan sandinn, sem
alltaf er eins að detta úr mjólkurfötu ofan í skósvertu-
dós.
Eftir næsta hlaup fórum við vetrarferð í Grímsvötn
1972 og kynntumst hve gjörólíkt þar er um að litast í
JÖKULL No. 50 125