Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.02.2004, Side 122

Tímarit Máls og menningar - 01.02.2004, Side 122
Kristján Jöhann Jónsson þroskasögu. Sigþrúður bendir á að saga Halldórs af bernsku sinni dragi allt frá fyrstu blaðsíðu upp mynd af fullmótuðum einstaklingi, sögumað- ur og aðalpersóna séu sami maðurinn og hann sé hið áttræða Nóbels- skáld. Um þetta er hann alveg meðvitaður sjálfur eins og hann segir í Úngur eg var. „Sögu sín sjálfs getur einginn sagt, hún verður því meira þrugl sem þú leggur meira á þig til að vera sannsögull.“10 Þeirrar sjálfstæðu og tortryggnu túlkunarfræði sem einkennir grein Sigþrúðar sakna ég í bók Hannesar sem tekur sjálfslýsingar Halldórs gild- ar eins og í þeim felist einhvers konar hlutlægur sannleikur og leggur þær til grundvallar frásögn sinni af æskuárum Halldórs. Einstaklingur og samfélag Hinn ungi snillingur byrjar smám saman að fara af bæ og það verður fljótlega ljóst utan sveitar að hann sker sig úr á flestum sviðum. Hann fer í skóla og hafnar honum að því er virðist á þeim forsendum einum að skólinn sé ekki nógu góður fyrir hann. Ekki verður þess vart að höfund- ur ævisögunnar leggi neinn sérstakan skilning í það hvers vegna við- fangsefni hans sker sig úr sínum hópi og telur skólann ekki samboðinn sér. Honum verður tíðrætt um augnatillit kvenna og virðist að öðru jöfnu telja þau til tíðinda en kannski er það ekki fréttnæmt að sextán ára strákar og stelpur skiptist á augnaráðum og leiðist heim eftir götu þegar orðið er dimmt. Hannes kemur víða að tilsvörum sem gætu bent til þess að Laxness hafí talið sig hátt yfir samborgarana hafinn. Hvergi er bent á hugmyndir þessa tímabils um mikilmennið, möguleika þess og siðferði. Annar og þriðji áratugur aldarinnar var nýrómantískur og þó að ofurmennishug- mynd Nietzsche hafi verið látin svífa yfir fullmörgum vötnum í skrifum manna um þessa tíma er tæplega heppilegt að horfa fram hjá þeim miklu kenningum um „manninn“ sem settu mark sitt á upphaf aldarinnar. Flestir lista- og menntamenn voru á einhvern hátt að máta sig við þær, leika listamannshlutverk sín. Um þetta fjallar bók Halldórs Guðmunds- sonar Loksins, loksins" meðal annars og ég hafði búist við að stjórnmála- fræðingur og hugmyndasögufræðingur gæti fýllt þá mynd og haldið áfram þar sem henni sleppti. Halldór fer utan og leggur hart að sér enda markmiðið að sigra heim- inn eða farast ella. í annarri utanferð sinni, 1921, fór hann til Þýskalands og Austurríkis og rústir þýskra borga höfðu sterk áhrif á hann.12 Hannes ræðir það ekki heldur slær því föstu að ástarsorg hafi verið meginástæð- an fýrir því að Halldór gerðist kaþólskur, ákvað að verða munkur og snúa 120 TMM 2004 ■ 1
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.