Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Qupperneq 104

Menningarvettvangurinn
launahafar eru Hannes Sigfússon, Þuríður Guðmundsdóttir og Ingibjörg Har-
aldsdóttir. Nýjasta ljóð Þorsteins á prenti er fremst í þessu riti.
Mál og menning gaf líka út ljóðasafn Steinunnar Sigurðardóttur í sumar og er
ekki ónýtt að fá ljóð þessa skemmtilega og glögga skálds á einum stað. Guðni
Elísson skrifar formála. Steinunn gaf út sína íyrstu ljóðabók, Sífellur, árið 1969,
þá aðeins nítján ára. Hún hefur orðið mun þekktari sem sagnaskáld og ættu
góðir lesendur sem ekki þekkja ljóðskáldið að grípa þetta safn höndum tveim
því fá slík eru óvæntari og ferskari en Steinunn. Þetta eru „Haustverk“ úr Kart-
öfluprinsessunni (1987);
Haustin eru tími litanna sem varpa sér yfir landið en
gleymum ekki að það er líka á haustin sem menn drepa
kærustur sínar. Þetta gerist á ýmsan hátt eftir að kólna
tekur í veðri og menn missa trú á náttúruna. Víst er
október næstur og allir vita hvað við tekur síðan. Gallinn
er sá að menn treysta ekki húminu. Það er misskilningur og
á haustin fara menn þess vegna að drepa. Þegar nóg hefði
verið að hypja sig bara. Milli rauðra jóla og nýárs rísa
kærustur upp frá dauðum, stíga upp til himna á páskum og
detta niður á haustnóttum svo hægt sé að slá þær af á
nýjan leik.
Góður vinur minn telur að skáldsagnahöfundar séu sadistar upp til hópa. Af
hverju ættu þeir annars að gera það að gamni sínu að skapa persónum sínum
örlög sem iðulega eru meinleg? Þetta skilur aðalpersóna skáldsögunnar Nafna-
bókin effir franska rithöfundinn Amélie Nothomb djúpum skilningi og nær sér
niðri á höfundi sínum á óvæntan hátt í sögulok. Þessi undursamlega skáldsaga
er væntanleg í haust frá Bjarti í þýðingu Guðrúnar Vilmundardóttur og er
ástæða til að hvetja að minnsta kosti alla þá sem höfðu gaman af kvikmyndinni
um Amélie eftir Jean-Pierre Jeunet (2001) að lesa hana. Tónninn er sá sami, hlýr
og tvíræður í furðulegri og fyndinni blöndu.
Gott dæmi um sadískar tilhneigingar rithöfunda er Barnið og tíminn eftir
Bretann Ian McEwan en aðalefni þeirrar skáldsögu er langt og þjáningarfullt
sorgarferli manns sem verður íyrir því að þriggja ára dóttur hans er rænt þegar
hann er að greiða fyrir vörur í stórmarkaði. Bjartur fær stóra rós í hnappagatið
fyrir að láta Árna Óskarsson loksins þýða þessa áhrifamiklu bók á íslensku því
hún kom út á frummálinu 1987.
Barnið og tíminn er margslungin og meistaralega byggð saga og höfundur
leikur sér sérstaklega skemmtilega að bókartitlinum - barninu og tímanum eða
barni í tíma, fyrst og fremst með því að fylgjast með þróun sorgar eftir horfið
barn eftir því sem tíminn líður. Söguhetjan Stephen Lewis (sem er barnabóka-
höfundur og því eins konar barn í tíma) öðlast yfirnáttúrulegt næmi í sinni
óumræðilegu sorg einn dag þegar hann er á leið í kurteisisheimsókn til konu
sinnar sem yfirgaf hann þegar þau gátu ekki unnið saman úr áfallinu. Á leið
sinni endurlifir hann ferðalag sem hann fór kannski meðan hann var enn í
102
TMM 2004 ■ 3