Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2019, Síða 110

fengu eingöngu meðferð með sýklalyfjum. aðrar kviðarhols -
sýkingar, sem upp komu, voru í tveimur tilfellum ígerð í kvið
án staðfestingar á samtengingarrofi og rof á smá girni í einu til-
felli.
alls fengu 18 þátttakendur stóma í frumaðgerðinni. Þar af
fengu 11 verndandi stóma og sjö fengu varanlegt stóma. að
auki fengu þrír þátttakendur til viðbótar stóma í enduraðgerð
vegna rofs á samtengingu. Mun hærra hlutfall sýkinga var hjá
þeim sem fengu stóma í frumaðgerðinni eða 55,7% (10/18) en
hjá þeim sem ekki fengu stóma eða 40,4% (21/52). Einn þátt-
takandi fékk fistil (e. fistula) í stómað og kviðarholssýkingu í
kjölfarið og fór í enduraðgerð og annar þátttakandi fékk sýk -
ingu í stómað (e. stomatitis) og var meðhöndlaður með sýkla-
lyfjum vegna þess.
Sex þátttakendur (8,6%) voru með staðfesta sýkingu í blóði
samkvæmt blóðræktun eftir aðgerð og fengu sýklalyfjagjöf í
æð vegna þess. Einnig fengu sex þátttakendur (8,6%) sveppa -
sýkingu í munnhol eftir aðgerðina. hærra hlutfall þeirra sem
voru með viðvarandi þarmalömun í meira en þrjá daga (e. pro-
longed ileus) og föstuðu, fengu sýkingu í munnhol eða 28,6%
(4/14) á móti 3,6% (2/56) af þeim sem ekki voru með viðvar-
andi þarmalömun. Þá fengu tveir þátttakendur lungnabólgu
eftir aðgerð eða 2,9% og meðhöndlun vegna þess með sýkla-
lyfjum. Einn þátttakandi (1,4%) fékk VÓE-sýkingu í sjúkra-
húslegunni eftir aðgerð og fékk meðhöndlun við því.
af þeim þátttakendum sem fengu sýkingu þurftu fjórir
(12,9%) á gjörgæslulegu að halda auk þess sem níu þátttak-
endur (29%) þurftu að fara í enduraðgerð innan 30 daga. Þá
þurftu sex (19,4%) af þeim þátttakendum sem höfðu fengið
sýkingu eftir aðgerð endurinnlögn innan 30 daga frá aðgerð.
Ekki reyndist vera marktækur munur á tíðni sýkinga eftir
því hvort þátttakendur fóru í aðgerð á hægri hluta ristils,
vinstri hluta ristils eða endaþarmi. hjá þeim sem fóru í opna
skurðaðgerð fengu 57,1% (16/28) sýkingu en 28,1% (9/32)
þeirra sem fóru í kviðsjáraðgerð. af þeim sem fóru í kvið sjár -
aðgerð þar sem skipta þurfti yfir í opna aðgerð fengu 60%
(6/10) sýkingu.
flokkun fylgikvilla skv. flokkun Clavien-Dindo sýndi að
kviðarholssýkingar voru alvarlegasta tegund sýkinga í rann-
sókninni en meðaltal á Clavien-Dindo-flokkun slíkra sýkinga
var 3,46. Þar á eftir komu skurðsárasýkingar með 2,30 skv.
Clavien-Dindo. Þvagfærasýkingarnar, sem voru algengasta
tegund sýkinga í rannsókninni, voru 2,00 að meðaltali líkt og
blóðsýkingar, munnsýkingar og lungnasýkingar en þessar teg-
undir sýkinga voru meðhöndlaðar með sýklalyfjum í öllum
tilfellum. Mynd 2 sýnir meðalalvarleika hverrar tegundar sýk -
inga skv. Clavien-Dindo á kvarðanum 1–5.
alls var líkamshiti skráður hjá 90% (n=63) þátttakenda
meðan á aðgerð stóð en ekki hjá 10% (n=7). Þeir þátttakendur
sem voru með 36,0°C eða lægri líkamshita við upphaf aðgerðar
voru mun líklegri til að fá kviðarholssýkingar og þvagfæra sýk -
ingar eftir aðgerðina. Þá voru þeir þátttakendur sem voru með
líkamshita 36,0°C eða lægri við aðgerðarlok líklegri til þess að
fá kviðarholssýkingar, skurðsárasýkingar og þvagfærasýk ingar
en þeir sem voru yfir 36,0°C við lok aðgerðar (tafla 4).
Umræða
niðurstöður þessarar rannsóknar gefa til kynna háa tíðni sýk -
inga eftir skurðaðgerðir vegna krabbameins í ristli og enda -
þarmi. Sýkingatíðnin var 44,3% og er það töluvert yfir því sem
erlendar rannsóknir sýna þar sem færri en 25% sýkjast eftir
slíkar aðgerðir (Banaszkiewicz o.fl., 2017; Serra-aracil o.fl.,
2011; ukwenya og ahmed, 2013). Þvagfærasýkingar voru al-
gengustu sýkingarnar í þessari rannsókn en einnig voru kviðar -
holssýkingar og skurðsárasýkingar tíðar.
Þvagfærasýkingar voru mun algengari en erlendar rann-
sóknir gefa til kynna því þar fá yfirleitt innan við 5% sjúklinga
þvagfærasýkingu (kang o.fl., 2012; Okrainec o.fl., 2017; Sheka
o.fl., 2016). Þessar tíðu þvagfærasýkingar koma á óvart. rann-
sóknir hafa sýnt tengsl milli þess hversu lengi þvagleggur er
hafður í sjúklingum eftir aðgerð vegna krabbameins í ristli og
endaþarmi og fjölda þvagfærasýkinga (kin o.fl., 2013; kwaan
o.fl., 2015; Okrainec o.fl., 2017). Á Landspítala eru í gildi leið -
beiningar um verklag varðandi þvagleggi eftir skurðaðgerð og
ráðleggingar sýkingavarna varðandi inniliggjandi þvagleggi.
niðurstöður benda til þess að sjúklingar séu lengur með þvag-
legg en ráðlagt er samkvæmt leiðbeiningum og það getur skýrt
að einhverju leyti algengi þvagfærasýkinga. Í ljósi þessara
birgir örn ólafsson, ásta thoroddsen
110 tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 95. árg. 2019
!
Mynd 2. Clavien-Dindo-flokkun fylgikvilla
fyrsti mældi fyrsti mældi Líkamshiti Líkamshiti
líkamshiti líkamshiti ≤36°C við >36°C við
≤36°C >36°C aðgerðarlok aðgerðarlok
(n=22)* (n=41)* (n=17)* (n=46)*
kviðarhols-
sýking 7 (32%) 5 (12%) 4 (24%) 8 (17%)
Þvagfæra-
sýking 8 (36%) 7 (17%) 5 (30%) 10 (22%)
Skurðsára-
sýking 1 (5%) 6 (15%) 3 (18%) 3 (7%)
* Sami þátttakandi getur verið með fleiri en eina sýkingu
Tafla 4. Tíðni helstu sýkinga eftir skráðum líkamshita við
upp haf og lok aðgerða
Bló
ðsý
kin
g
Kv
iða
rh
ols
sýk
ing
Lu
ng
na
sýk
ing
Mu
nn
sýk
ing
Sk
ur
ðsá
ras
ýk
ing
Þv
ag
fæ
ars
ýk
ing
Meðalflokkun fylgikvilla skv. Clavien-Dindo
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
0,5
0