Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2019, Blaðsíða 111

niðurstaðna má velta fyrir sér hvort leiðbeiningunum er ekki
fylgt sem skyldi og gefa niðurstöðurnar tilefni til þess að það
sé kannað nánar.
Tíðar kviðarholssýkingar má að mestu leyti tengja við rof
á samtengingum eða þörmum svo að að öllum líkindum eru
dauðhreinsuð vinnubrögð við aðgerðirnar viðunandi. rof á
sam tengingum er hins vegar algengara en í samanburðarlönd-
unum þar sem það verður yfirleitt hjá innan við 10% sjúklinga
(aziz o.fl., 2006; Tjandra og Chan, 2006).
Skurðsárasýkingar voru einnig algengari í þessari rann-
sókn, en þær eru undir 10% í erlendum rannsóknum (aziz o.fl.,
2006; Tjandra og Chan, 2006). Ástæða þessa er ekki ljós en má
hugsanlega rekja að einhverju leyti til undirbúnings húðar fyrir
aðgerð, mengunar í aðgerðinni eða vali á umbúðum. Þó hefur
meðhöndlun skurðsára eftir aðgerð og ástand sjúklings einnig
áhrif. Sjúklingar eldri en 70 ára sýktust oftar en þeir sem yngri
eru og einnig þeir sem fengu stóma í aðgerðinni. Munurinn á
þeim sem fengu sýkingu í munnhol eftir aðgerð og föstuðu
vegna viðvarandi þarmalömunar og þeirra sem ekki fengu
viðvarandi þarmalömun beinir sjónum að mikilvægi þess að
hjúkrunarfræðingar séu vakandi fyrir munnhirðu sjúklinga
sem eru fastandi og meðhöndlun á magasondum.
niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að sjúklingar
sem kólnuðu niður í 36°C eða lægra fyrir aðgerð hafi verið lík-
legri til þess að fá sýkingar en þeir sem ekki kólnuðu svo mikið.
Er það í samræmi við erlendar rannsóknir (kurz o.fl., 1996;
Serra-aracil o.fl., 2011; Young og Watson, 2006). hitatap er
mikið með uppgufun úr opnum kviðarholsskurði en sjúklingar
sem gengust undir kviðsjáraðgerðir kólnuðu einnig töluvert.
af þeim sjúklingum sem voru með skráðan líkamshita voru
22% sem fór í kviðsjáraðgerð með líkamshita ≤36°C saman-
borið við 35% hjá þeim sem fóru í opna aðgerð eða kviðsjár -
aðgerð þar sem skipt var yfir í opna aðgerð. Það dró að ein -
hverju leyti úr líkum á sýkingum að hita kalda þátttakendur
upp á meðan á aðgerðinni stóð en áhrifin þyrfti að staðfesta
betur með annarri rannsókn. Í leiðbeiningum aOrn kemur
fram að hugleiða ætti virka hitun sjúklinga, sem hætt er við
ofkælingu, í a.m.k. 15 mínútur áður en svæfing eða deyfing
hefst til að draga úr lækkun á líkamshita fyrir aðgerð og við
innleiðslu svæfingar (aOrn, 2007). hár aldur sjúklinga, lágur
líkamsþyngdarstuðull og lágur blóðþrýstingur sjúklinga í
aðgerð eru helstu áhættuþættirnir fyrir lækkun á líkamshita
hjá fullorðnu fólki sem gengst undir stórar skurðaðgerðir (kasai
o.fl., 2002). Í þessari rannsókn eru vísbendingar um að sjúk-
lingar 70 ára og eldri séu líklegri til að fá sýkingu. Þá geta nú-
verandi sjúkdómsástand sem og tegund og lengd skurð að-
gerð ar einnig stuðlað að lækkun líkamshita í aðgerð (Burger
og fitzpatric, 2009). aOrn mælir með að fylgst sé með kjarn-
hita sjúklinga í aðgerðum með mælingum á hljóðhimnunni,
neðri hluta vélinda, nefholi eða lungnaslagæð (aOrn, 2007).
Með réttri hjúkrunarmeðferð má draga verulega úr hitatapi
sjúklinga í skurðaðgerðum og draga úr alvarlegum aukaverk-
unum hitataps (Murray o.fl., 2010). Áhrifaríkasta leiðin til að
draga úr líkum á hitatapi í aðgerð er að nota virka hitun með
hitablásara eða hitateppum með vatnshringrás. aðrar aðferðir,
sem draga úr hitatapi, eru meðal annars notkun á 37°C heitum
skolvökva og innrennslisvökva í aðgerðum, hafa hitann inni á
skurðstofunni yfir 26°C, hylja húð með teppum eins og kostur
er, nota ekki köld sótthreinsiefni og nota hlýtt loft til innönd-
unar á svæfingarvélum og við speglanir (aOrn, 2007).
Til þess að draga úr líkum á sýkingum í kjölfar skurð að -
gerða er mikilvægt að farið sé eftir leiðbeiningum um sýk inga -
varnir við handsótthreinsun, hrein vinnubrögð og varnir gegn
hvers konar smiti (Berríos-Terra o.fl., 2017; Lee, 2000). Skurð -
hjúkrunarfræðingar hafa meðal annars umsjón með dauð -
hreinsuðum vinnubrögðum á skurðstofum ásamt því að setja
upp þvagleggi, sótthreinsa skurðsvæðið og verja sjúklinga fyrir
óæskilegu tapi á líkamshita. allt er það gert til þess að minnka
líkur á sýkingum eftir aðgerð. Eftir að aðgerð lýkur er mikil-
vægt að aðrir umönnunaraðilar viðhafi einnig hrein vinnu -
brögð og smitgát til að forðast sýkingar. rannsóknin sýnir einnig
mikilvægi þess að skrá sýkingar eftir skurð aðgerðir mark visst.
Þá sýnir hún mikilvægi þess að upplýs ingum um sýkingar sé
miðlað til þess starfsfólks sem sinnir sjúklingunum svo hægt
sé að meta árangur starfsins og vinna að umbótum.
rannsóknin hefur þann styrkleika að úrtakið er nánast allt
þýðið, en 70 af 71 þeirra sem fóru í skurðaðgerð á ristli eða
endaþarmi á Landspítala á rannsóknartímabilinu voru þátt-
takendur í rannsókninni. Clavien-Dindo-flokkunarkerfið er
einfalt og staðlað mælitæki sem er vel til þess fallið að flokka
fylgikvilla hlutlaust út frá þeirri meðferð sem beitt er við fylgi-
kvillunum og dregur úr vægi persónulegra skoðana rannsak-
enda.
gagnaöflun var öll í höndum eins rannsakanda en það
tryggir ákveðna samfellu og áreiðanleika í rannsókninni. gagna
var þó að hluta aflað úr sjúkraskrám þar sem margir sáu um
skráningu og slíkt getur dregið úr áreiðanleika gagn anna.
rannsóknartímabilið var einungis 6 mánuðir. Það tak-
markaði vissulega fjölda þátttakenda og er það veikleiki rann-
sóknarinnar. fjöldi þátttakenda var takmarkandi þáttur í út -
reikn ingum á tölfræðilegri marktækni sambanda. Einnig eru
meiri líkur á tímabundnum sveiflum í árangri aðgerða á svo
stuttu rannsóknartímabili. rannsóknin var að hluta unnin á
tímum kjaradeilna heilbrigðisstarfsfólks og mönnunarvanda
á legudeildum þessa sjúklingahóps og kann það að hafa haft
áhrif á niðurstöðurnar. Þó svo að yfir 90% skurðaðgerða vegna
krabbameins í ristli og endaþarmi á Íslandi séu framkvæmdar
á Landspítala þá eru aðgerðirnar einnig gerðar á öðrum sjúkra -
húsum og segja niðurstöður þessarar rannsóknar ekkert til um
sýkingatíðni í kjölfar þeirra aðgerða.
Ályktanir
fylgikvillar eftir skurðaðgerðir vegna krabbameins í ristli og
endaþarmi eru algengir á Landspítala miðað við erlendar rann -
sóknir. greina þarf ferli sjúklinga sem fara í skurðaðgerð vegna
krabbameins í ristli og endaþarmi á Landspítala, allt frá undir -
búningi fyrir aðgerð, framkvæmd aðgerðarinnar og með -
höndl un eftir aðgerð til þess að reyna að skilja ástæður þess að
sýkingar eru svo algengar og leita leiða til að bæta verklag og
fækka sýkingum.
ritrýnd grein scientific paper
tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 95. árg. 2019 111