Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.2000, Qupperneq 7

Margrét í Finnlandi í tengslum við fundi í félags- og heilbrigðismálanefnd
Norðurlanda, með Páli Péturssyni félagsmálaráðherra og Benediktu,
fyrrverandi félagsmálaráðherra Grænlands.
að gera, var að koma á námskeiðum
fyrir ófaglært starfsfólk á heimilum
og stofnunum fyrir fatlaða. Þetta voru
bæði grunn- og framhaldsnámskeið,
alls 240 kennslustundir. Þau hófust
1995 og voru haldin á öllum
svæðunum. Þegar ég hætti höfðu yfir
500 manns tekið þátt í þeim. Mikil
þörf var fyrir þessa fræðslu og ákaf-
lega gaman að kenna þessum nem-
endum.
Erlend samskipti voru mikil. Um
árabil var ég fulltrúi í félags- og heil-
brigðismálanefnd Norðurlanda og
vann að sérstökum verkefnum og
rannsóknum í málefnum fatlaðra. Ég
fór á ráðstefnur og fundi, flutti erindi
um íslenska kerfið og kom heim með
nýja þekkingu.
Helíos verkefnið, sem Evrópu-
sambandið stóð fyrir, var mjög
lærdómsríkt. Milli 30 og 40 ís-
lendingar tóku þátt í verkefninu, en
Island varð fullgildur aðili að sam-
starfsáætlun um málefni fatlaðra með
EES samningnum l.janúar 1996.
Sama ár tókum við þátt í verðlauna-
samkeppni um verkefni sem gætu
orðið fötluðu fólki til framdráttar. ís-
lensku verkefnin tvö voru í flokki
sem fjallaði um aðlögun í mennta-
málum. Mikil gleði ríkti hjá íslenska
hópnum, þegar í ljós kom að gull- og
silfurverðlaun höfðu fallið Islandi í
skaut.
Helíos verkefninu lauk með útgáfu
Helíos-bókarinnar. Þátttaka íslands
sýndi að við stöndum jafnfætis
öðrum þjóðum á mörgum sviðum.
Með Helíos samstarfinu fengum við
tækifæri til að vera þátttakendur í al-
þjóðasamstarfi í málefnum fatlaðra
og miðla af reynslu okkar til annarra.
Hringsjá - starfsþjálfun fatlaðra
Hringsjá hefur verið rekin frá 1987
á grundvelli laga um málefni fatl-
aðra.
Upphaflega var Rauði krossinn með
vísi að endurmenntun fatlaðra áður
en ráðuneytið tók við. Nú hefur Ör-
yrkjabandalagið séð um starfsþjálfun
fatlaðra með ljárstyrk frá ríkinu sam-
kvæmt þjónustusamningi frá 1998
við félagsmálaráðuneytið og Trygg-
ingastofnun ríkisins. Ég var stjórnar-
formaður starfsþjálfunar fatlaðra í 13
ár og þótti afskaplega gaman að koma
Hringsjá af stað í samvinnu við ÖBÍ.
Hringsjá er mjög merkileg stofnun
sem hefur mjög mikla þýðingu fyrir
fatlaða. Forstöðumaður er Guðrún
Hannesdóttir, menntuð í félagsfræði
og námsráðgjöf. Hringsjá sér um
starfsþjálfun fatlaðra eldri en átján
ára sem geta tileinkað sér nám, fólk
sem hefur fatlast vegna slysa eða
sjúkdóma. Þar öðlast þau færni sem
gerir þeim kleift að komast út í lífið
aftur.
I Hringsjá koma nemendur oft fullir
af svartsýni eftir að slys eða sjúk-
dómar hafa kippt undan þeim
fótunum í lífinu. Að námi loknu
blasir við nýtt líf. Margir nemendur
hafa sagt mér, að námið hafi kveikt
aftur lífslöngun og ráðið úrslitum um
framtíð þeirra. Nemendur Hringsjár
eru eftirsóttir til starfa, m.a. vegna
góðrar undirstöðu í tölvuvinnslu.
Miklu meiri áherslu þyrfti að leggja
á starfsendurhæfingu fatlaðra al-
mennt. Það er þjóðhagslega hag-
kvæmt að koma fólki af bótum út í at-
vinnulífið aftur. Stjórnvöld þyrftu að
sinna þessu miklu meir,“ segir
Margrét með áherslu.
Hún hvetur mig til að skoða
Hringsjá, sem ég geri - og verð
fyrir miklum áhrifum. Hringsjá er að
Hátúni lOd, í sérhönnuðu húsi.
Ríkjandi gulir litatónar gefa hlýtt við-
mót og ofangluggar yfir miðsvæði
auka birtuflæði sem veitir vellíðan.
Þarna er athvarf nemenda og kaffi-
stofa sem þeir reka sjálfir.
Litrík veggspjöld úr listasmiðju
nemenda gefa setkróknum ákveðinn
hugblæ. Eitt vekur sérstaka athygli -
stórt auga efst í myndfleti sprengir út
frá sér ótal brot og óræð tákn. Sterk
tjáningin talar til manns, líkt og
hugsanaleiftur sársaukans birtist í
ljósbrotum augans.
„Hér vinnum við fyrst og fremst
með sjálfstraust og sjálfsmat, reynum
að hjálpa fólki að takast á við fram-
tíðina,“ segir Guðrún forstöðumaður.
„Þetta er starfsendurhæfing fyrir allt
landið, en ofarlega á óskalista hjá
okkur er að koma upp útibúum úti á
landi, til dæmis á Akureyri.“
í kynningarblaði segir, að almennt
markmið Hringsjár sé að þjálfa færni
til að finna og takast á við störf við
hæfi á almennum markaði. Árang-
urinn er mjög góður: 230 hafa lokið
a.m.k. einni önn og 166 hafa út-
skrifast eftir þrjár annir. Kannanir
sýna að tæp 70% útskrifaðra eru í
vinnu eða framhaldsnámi.
Vissulega má taka undir orð Mar-
grétar - að starfsendurhæfing sé þátt-
ur sem stjórnvöld ættu að styrkja og
gefa miklu meiri gaum.
En það er á víðara sviði sem þróun
hefur orðið í fræðslumálum eftir
1980.
„Nú fara fötluð börn í almennan
skóla og eiga rétt á almennum leik-
skólum. Það er fyrst núna sem segja
má, að öll börn á aldrinum 6-18 ára
eigi rétt til skólagöngu,“ segir
Margrét. „Þegar ég var að byrja að
vinna þetta uppi í ráðuneyti, sagði
maður einn við mig: „Þú verður að
fara að rækta úti í eyðimörkinni.“
Mér þótti afar vænt um þau orð.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
7