Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1959, Side 182

1959
180 —
síðarnefndu 5 með brjóstkrabba. Eru
þær frá eftirfarandi læknum: Guð-
mundi Magnússyni, Reykjavík, 2,
(væntanlega þeir sjúklingar, sem i
töflu II eru nefndir 1907, en aldur
þeirra er sá sami), Halldór Gunnlaugs-
son, Vestmannaeyjum telur 1 sjúkling,
Ólafur Finsen, Skipaskaga, 1, og Davíð
Sch. Thorsteinsson getur eins sjúklings
með brjóstkrabba.
íbúafjöldi landsins 1907 er 82.777,
og þvi 2,8 krabbasjúklingar pr. 10.000
íbúa. Við talningu i Danmörku hins
vegar 4,3 pr. 10.000. Getur Guðmundur
landlæknir þess, að ekki muni mis-
munur vera svo mikill, þvi að margir
sjúklingar í afskekktum héruðum komi
ekki til læknis fyrr en langt leiddir,
en i Danmörku komi flestir til læknis
miklu fyrr.
í greininni er enn fremur getið allra
greininga hinna krabbasjúklinganna,
dreifingu þeirra eftir héruðum, og
samanburður gerður á fjölda hér og í
mörgum öðrum löndum Evrópu. Verð-
ur það ekki rakið nánara hér.
VIII.
Þótt talsvert hafi verið gert að skurð-
aðgerðum hér á landi á síðara hluta
19. aldar, eru aðstæður yfirleitt slæm-
ar, sjúkrahús litil og fá og vanbúin
tækjum. Það verða því að teljast alger
þáttaskil í skurðlækningum þessa
lands, þegar St. Jósefsspitalinn að
Landakoti er tekinn i notkun síðla
hausts 1902. Við það skapast mjög
bættar aðstæður. Hinn mæti skurð-
læknir Guðmundur Magnússon, síðar
prófessor, verður fyrsti læknir við
sjúkrahúsið. Eru til i Landsbókasafni
allar sjúkraskrár (eða því sem næst)
sjúklinga þeirra, sem hann hafði til
meðferðar á sjúkrahúsinu, allt þar til
hann dó árið 1924. Bera sjúkraskrár
þessar með sér, hvílíka nákvæmni og
alúð hann lagði við starf sitt, svo sem
vitað er. Er hér birtur kafli úr fyrstu
sjúkraskrá yfir sjúkling með krabba-
mein í brjósti, sem hann gerir aðgerð
á. Sjúklingur þessi er 47 ára gömul
ekkja austan úr Ölfusi, sem er lögð
inn á St. Jósefsspítala 18. okt. 1902.
Er hún áttundi sjúklingurinn, sem
kemur á spitalann, eftir að hann er
tekinn í notkun.
í sjúkraskránni segir m. a.:
„í sumar tók sjúklingur eftir herzli
í vinstra brjósti, og var það á stærð
við stórt kríuegg, og var vartan dregin
inn. Herzli þetta var alveg eymslalaust,
en nú síðan hún fór að veita því vel
eftirtekt, hefur hún orðið vör við smá
verkjakippi utan til í brjóstinu. Önn-
ur óþægindi hefur hún ei orðið vör
við og kveðst ei hafa horazt. Hún var
spurð nákvæmlega um öll liffæri, og
eigi komu fleiri lasleikamerki í ljós.
Obj.: Sjúklingur er há og grönn, eigi
kakektisk, en dálítið anæmisk. í vinstra
brjósti er harður (ekki fluktuerandi),
eymslalaus tumor á stærð við tvíböku.
Tumor þessi er dálítið fast bundinn
við papilla og areola og papilla dreg-
in dálitið til baka. Ekki er tumor þessi
bundinn fast við pectoralis major.
Ekki er hægt að ýta tumor þessum til
að mun inni í brjóstinu. Húðin yfir
hefur eðlilegan hörundslit, en vinstra
brjóstið er ei eins sítt og hægra brjóst-
ið og lægra, ber á papilla vinstra meg'-
in. í vinstra handkrika eru 4 stórir
indolent kirtlar. Kirtlarnir í hægra
handkrika eru sömuleiðis finnanlegir
en ei stórir. Báðum megin fyrir ofan
clavicula finnast kirtlar, og eru þeir
jafnstórir báðum megin.
20. okt., kl. 4 e.h., var gerð operation,
ablatio mammae i chloroform-narkose.
Ovoler skurður, er var lengdur út i
handkrika, var gerður, og var skurð-
urinn ca. 4 centimetra frá papilla bæði
ofan og neðan, og var þannig skinn
ofan á brjóstinu, er það var tekið burt,
ca. 11 cm á lengd, en 8 cm á breidd,
og var papilla í miðju. Brjóstinu fylgdi
og fascia, hluti af pectoralis major, er
var fastur við það og skorinn fra
fasciunni, er brjóstið var losað. Gegn-
um skurð þann, er lengdur var út i
handkrikann, voru losaðir stumt eftir
megni kirtlarnir þar, en skorið það
sem ei náðist stumt. Við operation
þessa var bundið fyrir æðarnar, jafn*
óðum og þær spýttu. Þegar brjóstið
var skoðað, sást, að fascia pectoralis
var vaxin fast við það og krabbanafh
sýnileg'ur gegnum fasciuna ca. lý"
eyringsstór. Sakir þess að svo mikið