Þjóðmál - 01.09.2018, Qupperneq 14

12 ÞJÓÐMÁL Haust 2018
Ásdís Kristjánsdóttir
Tíu árum síðar
Greinaflokkur: Áratug eftir hrun
Kreppan mikla á þriðja áratugnum er almennt
talin vera versta efnahagskreppan í nútíma
hagsögu. Kom þar hvoru tveggja til að margir
bankar urðu gjaldþrota og veru legur sam­
dráttur átti sér stað í heimsbúskapnum.
Fjármálakreppan sem hófst um mitt ár
2007 hefur oft verið nefnd „stóra fjármála­
krísan“ enda mun stærri í sniðum, efnahags­
reikningar stærri og atburðarásin hraðari
en í Kreppunni miklu átta áratugum fyrr. Á
innan við níu mánuðum dróst útflutningur
í heiminum saman um 22% en til saman­
burðar tók það tvö ár fyrir útflutning að
dragast saman um sams konar hlutfall í
Kreppunni miklu. Þá dróst alþjóðlegt fjár­
magnsflæði í heiminum saman um 90% á
árunum 2007 og 2008 sem smitaðist yfir í
raunhagkerfi margra ríkja og leiddi að lokum
til alvarlegs efnahagssamdráttar, eins og
okkur Íslendingum er enn í fersku minni.
Nú tíu árum síðar er enn deilt um hvort
fjármálakrísan hófst í Bandaríkjunum eða í
Evrópu. Tímaritið Foreign Affairs fer vel yfir
þá sögu og samskipti ríkjanna sitt hvorum
megin Atlantsálanna í tilefni af tíu ára afmæli
fjármálakrísunnar miklu. Í Bandaríkjunum
hefur umræðan eftir 2008 snúist fyrst og
fremst um kæruleysi hins opinbera og sak­
fellingar einstakra aðila sem taldir eru hafa
borið ábyrgð á hruninu en leiðtogar Evrópu­
ríkja hafa viljað koma sökinni yfir á Banda­
ríkin um hvernig fór. Rætur kreppunnar lágu
þó beggja vegna Atlantshafsins.
Áfangastaðurinn Ísland varð skyndilega verðmætt vörumerki og að hluta til á krónan sinn þátt í því, þar sem veiking
krónunnar efldi samkeppnisstöðu útflutningsgreina á mikilvægum tímapunkti. Ferðaþjónustan fór úr því að vera krúttleg
lítil atvinnugrein í að vera ein stærsta útflutnings grein landsins á nokkrum árum, hefur skilað gífurlegum verðmætum til
þjóðarbúsins og gegnt lykilhlutverki í að endurheimta lífskjör Íslendinga.