Þjóðmál - 01.09.2018, Qupperneq 56

54 ÞJÓÐMÁL Haust 2018
Þó að markaður Evrópusambandsins muni
áfram skipta máli mun vægi hans halda áfram
að minnka. Eðlilega vaknar sú spurning hverju
sé fórnandi fyrir það að binda sig sífellt fastar
á klafa slíks markaðar eins og felst í EES­
samningnum með sívaxandi kröfu um framsal
ríkisvalds og sífellt meira íþyngjandi regluverki
sem meðal annars þrengir svigrúm Íslands til
þess að semja um fríverzlun við önnur ríki sem
miklu fremur eru framtíðarmarkaðir.
Tímabært er að skoða það alvarlega og með
opnum huga að skipta aðild Íslands að
EES­samningnum út fyrir víðtækan og nútíma­
legan fríverzlunarsamning líkt og ríki heimsins
eru að gera sín á milli í dag. Þar á meðal
stærstu hagkerfi heimsins eins og Banda­
ríkin, Kína og Japan sem hafa mun flóknari
hags muni en við Íslendingar. Þá hvort sem
það væri í samstarfi við hin EFTA­ríkin eða
sjálfstætt. Það er ástæða fyrir því að ríki eru að
gera slíka samninga í dag en ekki samninga
eins og EES­samninginn og að brezkum
stjórnvöldum hugnast ekki aðild að honum
eftir að úr Evrópusambandinu er komið.
Víðtækir fríverzlunarsamningar snúast ekki
aðeins um vöruviðskipti eins og eldri frí­
verzlunar samningar heldur einnig þjónustu­
viðskipti og annað sem máli skiptir í
milli ríkja viðskiptum í dag.
Slíkir samningar fara enn fremur ekki gegn
ákvæðum stjórnar skrárinnar enda gera þeir
ekki kröfu um sívaxandi framsal ríkisvalds
til erlendra stofnana og einhliða upptöku
löggjafar eins og EES­samningurinn. Evrópu­
sambandið hefur meðal annars lagt áherzlu
á slíka samninga í seinni tíð og samið um þá
til að mynda við Kanada og Japan og boðið
Bretlandi slíkan samning þar sem meðal
annars er gert ráð fyrir fullu tollfrelsi fyrir
sjávarafurðir sem ekki hefur verið í boði í
gegnum EES­samninginn.
Full ástæða er því til þess að skoða þennan
möguleika alvarlega.
Höfundur er sagnfræðingur og MA í
alþjóðasamskiptum.
Heimildir:
1. „Viðræður við Kínverja komnar á ís“, Morgunblaðið
13. nóvember 2009. https://www.mbl.is/greinasafn/
grein/1310201/
2. „Fríverslun rædd við viðskiptaráðherra Kína“, Mbl.is 24.
apríl 2012. https://www.mbl.is/frettir/innlent/2012/04/20/
friverslun_raedd_vid_vidskiptaradherra_kina/
3. „Gengið til góðs. Skref í átt að bættri framkvæmd
EES­samningsins“, Stjornarradid.is apríl 2018 (bls.
13). https://www.stjornarradid.is/lisalib/getfile.
aspx?itemid=6d677b85­59ed­11e8­9429­005056bc4d74
4. „Umsóknin ekki dregin til baka?“ Mbl.is 13. marz 2015.
https://www.mbl.is/frettir/innlent/2015/03/13/umsoknin_
ekki_dregin_til_baka/
5. „'Zou TTIP er onder Hillary Clinton wel snel komen?
Forget it'“, Financieele Dagblad. https://fd.nl/economie­
politiek/1187776/zou­ttip­er­onder­hillary­clinton­wel­
snel­komen­forget­it
6. „Iceland: On the verge of withdrawing its EU accession
application?“, Europarl.europa.eu marz 2014. http://www.
europarl.europa.eu/RegData/etudes/briefing_note/
join/2014/522331/EXPO­AFET_SP(2014)522331_EN.pdf
7. „Don't let the EU dictate Brexit if you want a speedy
US trade deal, Trump adviser warns UK“, Telegraph.co.uk
6. nóvember 2017. https://www.telegraph.co.uk/busi­
ness/2017/11/06/dont­let­eu­dictate­brexit­us­warns­
britain/
8. „Tollar og reglur ESB í veginum“, Mbl.is 14. janúar 2014.
https://www.mbl.is/vidskipti/frettir/2014/01/14/tol­
lar_og_reglur_esb_i_veginum/
9. „Hagkvæmara að flytja inn frá Evrópu“, Mbl.is 28. júní
2017. https://www.mbl.is/frettir/innlent/2017/06/28/hag­
kvaemara_ad_flytja_inn_fra_evropu/
10. „Reglur um merkingar stoppuðu Costco“, Mbl.
is 24. janúar 2015. https://www.mbl.is/vidskipti/fret­
tir/2015/01/24/reglur_um_merkingar_stoppudu_costco/
11. „38% snyrtivara uppfylla ekki skilyrði“, Mbl.is 13. ágúst
2018. https://www.mbl.is/frettir/innlent/2018/08/13/38_
prosent_snyrtivara_uppfylla_ekki_skilyrdi/
12. „Parliamentary questions“, Europarl.europa.eu 18. marz
2016. http://www.europarl.europa.eu/sides/getAllAn­
swers.do?reference=E­2015­014997&language=EN
13. „Europe's glory days at an end, warns Juncker“,
Telegraph.co.uk 22. október 2015. https://www.telegraph.
co.uk/news/worldnews/europe/eu/11949038/Europes­
glory­days­at­an­end­warns­Juncker.html