Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2009, Síða 113

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2009, Síða 113
Unamál Garðarsson hafi verið til og komið hingað á Landnámsöld, og jafnvel numið hér land án þess að byggja það. Hugsanlega hefur hann gert kröfu til réttinda fram yfir aðra landnámsmenn, vegna þess að faðir hans fann landið, og Haraldur konungur verið með í ráðum, til að afla sér áhrifa í hinu nýja landi. Aðrar sögur af ásælni Noregskonunga Sigurður Líndal telur þá hugmynd snemma hafa vaknað með Noregskonungum, að þeim bæri með nokkrum hætti réttur til að ráða löndum, sem numin hefðu verið frá Noregi. Eru ýmsar heimildir um, að Noregskonungar hafi haft í hyggju að leggja ísland undir sig, fleiri en ofangreind sögn Landnámabókar um Una danska.28 Alkunn er sagan í Heimskringlu um fyrirætlan Haralds Gormssonar Danakóngs að herja á Island. Tilgangur var sagður að hefna níðs, sem Islendingar höfðu ort um konung, en ástæðan fyrir níðinu var sú, að bryti Haralds hafði rænt fé íslendinga, en konungur ekki viljað bæta ránið. Fyrst bauð Haraldur fjölkunnugum manni að fara hamfórum til íslands í hvalslíki, en sá komst hvergi að landi fyrir landvættum sem gættu allra fjórðunga: bergrisa á Suður- landi, griðungs á Vesturlandi, risafugls á Norðurlandi og dreka á Austurlandi, og varð því frá að hverfa. Þessar landvættir urðu síðan merkisberar í skjaldarmerki Islendinga, og breytir þá litlu þótt rekja megi fyrirmyndir þeirra til Biblíunnar.29 í Landnámu er sagt frá Hrollaugi Rögnvaldssyni sem nam gríðarstórt land, allan Homaíjörð og Suðursveit, og „fór til Islands með ráði Haralds konungs.“ Hrollaugur var sonur Rögnvaldar jarls á Mæri, síðar Orkneyjajarls og bróðir Göngu- Hrólfs er vann Nomandí. Hann bjó fyrst „undir Skarðsbrekku í Homafirði, en síðan á Breiðabólsstað í Fellshverfi“, og hafði þá selt allan Homaljörð og Mýrar. „Hrollaugur var höfðingi mikill og hélt vingan við Harald konung, en fór aldri utan.“ Haraldur sendi honum gjafír góðar, þar á meðal ölhom er síðar átti Kolur Síðu-Hallsson, og sá Kolskeggur fróði Landnámuhöfundur það.30 Þetta varð Halldóri Stefánssyni tilefni umþenkinga, að kannski hafi Hrollaugi verið ætlað sama hlutverk og Una, að leggja undir sig landið. Ólafur Tryggvason (d. árið 1000) og Ólafur helgi Haraldsson (d. 1030) höfðu vissa tilburði að ná áhrifum á íslandi, einkum í sambandi við kristnitökuna. Frægust er sagan af Þórarni Neljólfssyni, hirðmanni Ólafs helga, sem Snorri segir að hann sendi á Alþing með beiðni urn að sér yrði gefín Grímsey, „og vill þar í mót leggja gæði þau af sínu landi, er menn kunnu honum til að segja.“ Ymsir höfðingjar voru meðmæltir því en þá hélt Einar Þveræingur sína frægu ræðu, sem oft er vitnað til síðan, svo ekki varð af gjöfínni.31 Það var svo loks á 13. öld að Noregskonungar náðu ítökum á Islandi, vegna óeirða innanlands, sem lauk með sáttmála við Hákon gamla 1262. Svikarinn Allar þessar fornu sögur um ásælni Noregskonunga hafa varðveist í ritum þeirra frændanna, Snorra Sturlusonar (ca. 1178-1241) og Sturlu Þórðarsonar (1214- 1284), sem báðir voru virkir þátttakendur í innanlandsdeilum 13. aldar, höfðu náin kynni af konungum Noregs á þeim tíma, rituðu konungasögur fyrir þá, og léku iðulega tveim skjöldum í hinni pólitísku baráttu, sem leiddi til þess að Snorri var myrtur. Þeir máttu því trútt um tala af eigin reynslu. Það er vel þekkt úr mannkynssögunni að þjóðir þurfa að eiga sína ,föðurlands- II!
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180

x

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Múlaþing: byggðasögurit Austurlands
https://timarit.is/publication/1153

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.