Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2009, Qupperneq 135

Ágrip af sögu Rafveitu Reyðarfjarðar
sem betur fer, leið ekki á löngu áður en
einnig þessi stækkun og endurbætur voru
enn á ný ekki nægar.
Enn eykst þörfin fyrir rafmagn
Enn einu sinni vantaði meira rafmagn á
Reyðarfirði. Öll þessi Rafveitusaga Reyð-
firðinga sýnir glöggt allar þær breytingar,
sem verða, þegar menn geta farið að taka
vélar og alls konar tækni í þjónustu sína.
Þetta kom gleggst í ljós á Reyðarfirði, eftir
að riðstraumurinn kom með nýju vélunum
og ef til vill ætti að gera úttekt á öllum þeim
áhrifum, sem það hafði á atvinnulífið og
daglegt líf á heimilum Reyðfirðinga og
afkomumöguleika þeirra.
Þegar hér var komið sögu, leið ekki á
löngu, þangað til að reist var síldarverk-
smiðja á Reyðarfirði og einnig hraðfrysti-
hús, sem tók við fiski úr togurum og öðrum
fiskiskipum, sem Reyðfirðingar áttu ýmist
sjálfir eða í félagi við aðra. Þetta leiddi það
af sér, að nú þurftu Reyðfirðingar ekki
lengur að fara á vetrarvertíð til Homa-
(jaróar, Vestmannaeyja eða suður með sjó
eins og sagt var, og nú þurftu þeir ekki
heldur að treysta á stopula vinnu á sumrin
eins og áður var.
Allt var breytt til batnaðar, fólkinu
fjölgaði í þorpinu og hús byggð upp um alla
móa og mela og nú var orðið stórstaðarlegt
á Reyðarfirði í samanburði við það, sem var
fyrir örfáum árum. Atvinnan jókst og
afkoman batnaði. Nýr skóli var byggður í
stað þess gamla. Byggt var íþróttahús með
sundlaug með öllu tilheyrandi, götur
malbikaðar og svona mætti lengi telja. Allt
var breytt. Ný öld var gengin í garð á
Reyðarfirði og enn einu sinni vantaði meira
rafmagn.
Allt þetta hefði verið óhugsandi án
rafmagns. Nú var að rætast draumur þeirra
framsýnu dugnaðarmanna, sem á sínum
tíma réðust í það stórvirki að virkja Búðará
og lögðu með því grundvöllinn að þeim
framförum og velsæld, sem Reyðfirðingar
hafa oftast notið síðan. En allt þetta kallaði
á meira rafmagn.
Á meðan öllu þessu vatt fram á
Reyðarfirði, voru Rafmagnsveitur ríkisins
að huga að virkjunarmálum og dreifingu
raforku um landið og voru með stór áfonn á
því sviði. Alls staðar vantaði rafmagn bæði
til sjávar og sveita vegna þeirrar véltækni,
sem alls staðar ruddi sér til rúms eftir
stríðið. Fyrstu framkvæmdir Rafmagns-
veitnanna á þessu sviði á Austurlandi voru
þær, að sett var upp rafstöð fyrir þorpið,
sem var að rísa á Egilsstöðum á þessum
árum. Ekki var nú þessi framkvæmd stór í
sniðum né heldur myndarskapnum fyrir að
fara. Rafstöðvarhúsið var gamall her-
mannabraggi og til að byrja með ein 50 Kw
dísilvél, sem keyrð var á daginn og önnur
minni, sem gekk á nóttunni. Seinna bættist
við gömul vél frá breska hemum, en hún
var á Rjúpnahæð við Reykjavík á stríðs-
ámnum, útkeyrður garmur með sams konar
rafal og við dísilvélina í rafstöðinni á
Reyðarfirði, sem getið er um hér að framan.
Þetta var nú allur vélakosturinn á þeim bæ
og því auðséð, að ekki mátti við svo búið
standa. Næsta skref í virkjunarmálum á
Austurlandi var virkjun Grímsár og síðan
Lagarfoss eins og kunnugt er.
Þegar Rafmagnsveitur ríkisins fóra að
reisa virkjanir og leggja raflínur um byggðir
landsins, sóttust þær eftir að kaupa rafveitur
og virkjanir sveitarfélaga, þar sem þær voru
þegar komnar. Það sama átti við um
Reyðarfjörð. Fast var lagt að Reyðfirð-
ingum að selja ríkinu rafveituna og jafnvel
látið í það skína, að ekki væri öraggt að þeir
gætu fengið keypt það rafmagn, sem þeir
gætu þurft á að halda til viðbótar því, sem
þeir framleiddu sjálfir, nema hreppurinn
tæki á sig kostnað við uppsetningu þriggja
spennistöðva með tilheyrandi jarð-
133