Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2009, Page 150

Múlaþing
ein níu eða tíu, ef eg man rétt, og flest
meðlagslaust. - Eiríkur hafði gott bú og
gagnsamt og var farsæll búmaður, en litlu
kostnaði hann til að bæta hús eða engi meðan
hann var á Vífilsstöðum, enda sat hann þar á
leigujörð. En eftir það er hann fluttist á
eignarjörð sína, Dagverðargerði, reisti hann
þar snotran bæ og bjó vel um sig. Þá jörð hafði
hann keypt fyrir mörgum árum, en vildi ekki
bola burtu efnalitlum manni, er þar bjó, og
beið því á leigujörð sinni þangað til maður
þessi hætti búskap. Slíkt mundu fáir aðrir hafa
gert.6
Ótalin er enn umsögn þess gagnmerka
fræðimanns Gísla Helgasonar í Skógargerði
(1881-1964). í greinaflokki er hann nefndi
Fráfyrri tímum og birtist í tímaritinu Gerpi
er þennan fróðleik m.a. að fínna um Eirík á
Vífílsstöðum:
Eiríkur Eiríksson, bóndi á Vífilsstöðum, var
einn með bestu bændum á Fljótsdalshéraði á
seinni hluta nítjándu aldar. Eiríkur faðir hans
var Bjamason, bónda á Ekm, en móðir hans
hét Katrín Guðmundsdóttir, bónda á Vífils-
stöðum. Eiríkur eldri bjó á Vífilsstöðum, og
átti böm nokkur. Meðal þeirra voru þau
Guðmundur og Katrín, sem bjuggu lengi með
Eiríki bróður sínum á Vífilsstöðum, eftir að
faðir þeirra dó. Ekkert þeirra giftist, og öll
vom þau bamlaus. Bjami hét bróðir þeirra,
sem dó um tvítugsaldur, en Guðmundur og
Katrín dóu bæði úr inflúensunni skæðu 1894.
Málfríður hét systir þeirra. Hún giftist manni
þeim er Sigbjöm hét, en þau áttu ekki böm.
Björg hét enn systir þeirra. Hún átti fyrst
Þorstein á Nefbjamarstöðum, sem sagt er að
grandaði sér í læk einum. Síðan átti hún Sigfús
á Straumi, og með honum dætur þrjár, sem
allar ólust upp að mestu leyti á Vífilsstöðum.
Málfríður var tekin þangað til fósturs á fyrsta
ári. Hún átti Sigfús Eiríksson, sem dó 1894.
Þeirra sonur (var) Eiríkur bóndi í Dagverðar-
gerði. Guðrún hét ein systirin. Hún giftist
Sigmundi Jónssyni í Gunnhildargerði, og er
margt mannvænlegt fólk frá þeim komið.
Guðlaug hét sú þriðja. Hún fluttist búferlum til
Ameríku, átti Jón Jónsson frá Torfastöðum í
Hlíð. Um afkomendur þeirra er mér ekki
kunnugt.
Séra Einar Jónsson prófastur getur þess í
líkræðu eftir Eirík á Vífilsstöðum að hann hafi
alið upp milli 10 og 20 fósturböm, en einhver
af þeim hafi þó verið tekin af fóður hans, og
verið þar á búi þegar Eiríkur yngri tók við.
Auk systranna þriggja, sem áður eru nefndar,
má nefna: Eirík Sigbjörnsson, af fyrra
hjónabandi Sigbjörns, Eirík Arngrímsson,
Eirík Sigfússon í Dagverðargerði, Ólöfu
Marteinsdóttur á Galtastöðum, Katrínu, dóttur
Bjargar af fyrra hjónabandi, sem seinna kemur
við sögu, og Kristbjörgu Jónsdóttur Rafns-
sonar, sem var bústýra hans og önnur hönd
síðustu árin. Hún giftist Bimi Bjömssyni frá
Bóndastöðum, bróður Gróu á Rangá, mesta
myndarmanni, en missti hann eftir stutta
sambúð 1887, og fór þá aftur heim í
Vífilsstaði til aðstoðar Katrínu við bú-
stjómina, en eftir fráfall hennar var Kristbjörg
ráðskona Eiríks til æviloka.
Eiríkur tók við búi á Vífilsstöðum eftir
1860, en hafði þá um skeið unnið fyrir og
staðið undir búi fóður síns, því hann var
fæddur 1832. Hann var búmaður góður, og
allvel efnaður, enda þótt hann hefði oftast
þungt heimilishald. Hann var jafnan vel birgur
að heyjum, en hjálpaði þó náunganum oft,
þegar í harðbakka sló. Hann var að því leyti
líkur Halli á Rangá, að hann gat víst engan
látið synjandi frá sér fara. Þeir vom jafnan
taldir í sama númeri þrír Fram-
6 Guðmundur Jónsson frá Húsey: Nokkrir bændur í Tunguhreppi. Ritsafnið Að vestan - sagnaþœttir og sögur II, Bókaútgáfan
NorðriAkureyri 1955, bls. 84.
148