Strandapósturinn - 02.01.2008, Side 85

85
kú og nokkrar kindur, stóðu betur að vígi en þeir sem ekki áttu
þess kost og lifðu í svokallaðri þurrabúð. Að búa í þurrabúð var
það kallað þegar fjölskyldur höfðu ekki tök á því að eignast bú
vegna jarðnæðisskorts og gátu því ekki séð fjölskyldu sinni fyrir
þeirri lífsbjörg sem mjólkin var ungum og öldnum. Eftir að fólk
fór að setjast að á Gjögri og stunda sjóróðra sér og fjölskyldum
sínum til framfærslu þá átti það ekki kost á að eignast kú og lifði
við mjólkurskort.
Mjólk var ekki söluvara og fáir voru aflögufærir. Það var því al-
gengt þegar líða tók á vetur að mjólkurleysi fór að segja til sín í lífi
þess fólks sem bjó við þessar aðstæður. Fór þá að kenna slappleika
hjá fólki. Konur og börn og jafnvel fullorðnir karlmenn fóru að
kenna sjúkdóms sem nefndur var skyrbjúgur eða hneppa og
munnmein eins og það var kallað. Sjúkdómur þessi lýsti sér sem
bjúgur á fótum, tannhold og munnur bólgnuðu og tennur losn-
uðu. Og ef ég man rétt þá varð andlitslitur þessa fólks bláleitur,
einkum varir, nef og út á kinnar.
Eins og ástatt var þá var ekki auðvelt að ráða bót á þessu. Bæti-
efni voru þá óþekkt fyrirbæri. Fangaráð þessa fólks var þá að reyna
að verða sér úti um einhvern mjólkurdreitil hjá þeim sem höfðu
kýr. Það var ekki auðvelt því flestir voru ekki aflögufærir. Svo ég
haldi mig við Gjögur í þessu sambandi þá veit ég að margur mjólk-
ursopinn rann til þessa fólks frá Ávíkurbæjum og Reykjanesi.
Þangað var styst að fara og hjartað á réttum stað. Það voru því
ótaldar mjólkurflöskurnar sem sóttar voru og sendar frá þessum
heimilum. Mörg þakkarbænin hefur eflaust stigið frá brjóstum
viðtakenda við móttöku þessarar lífslindar. En þetta hrökk oft
skammt til að ráða bót á þessum sjúkdómi. Það var því nær árleg-
ur viðburður að vanfærum konum frá Gjögri var komið fyrir á
heimilum nágranna og sveitunga þar sem einhver mjólk var til,
þeim til hressingar og lækninga. Hitt heimilisfólkið varð að bjarg-
ast við sitt eftir því sem hægt var. Við þessar vistir hresstust kon-
urnar að miklum mun og jafnvel læknuðust af þessum hörg-
ulsjúkdómi á tiltölulega skömmum tíma.
Það mun hafa verið á útmánuðum áranna 1915 eða 1916 að
verulega svarf að íbúum Gjögurs svo að til stórra vandræða horfði.
Hafís var þá landfastur í fleiri vikur svo enga lífsbjörg eða nýmeti
var að hafa úr sjó og var ísinn landfastur fram yfir sumarmál. Því