Gripla - 2021, Síða 73

71
Gransden, Antonia. Historical Writing in England c. 550 to c. 1307. London: Rout-
ledge & Kegan Paul, 1974.
Hermann Pálsson. “Játmundar saga hins helga.” Skírnir 132 (1957): 139–51.
Kellogg, Robert. “What is a Saga?” Sagnaþing helgað Jónasi Kristjánssyni sjötugum
10. apríl 1994 2, ed. by. Gísli Sigurðsson, Guðrún Kvaran, and Sigurgeir Stein-
grímsson. Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag, 1994, 497–503.
Mundal, Else. “Íslendingabók vurdert som bispestolskrønike.” Alvíssmál 3 (1994):
63–72.
Nyberg, Tore. Monasticism in North-Western Europe, 800–1200. Aldershot: Ash-
gate, 2000.
Rowe, Elizabeth Ashman. Vikings in the West: The Legend of Ragnarr Loðbrók and
His Sons. Studia Medievalia 18. Vienna: Fassbaender, 2012.
Skårup, Poul. “Ari frodes dødsliste for året 1118.” Opuscula 6 (1979): 18–22.
Á G R I P
Afhjúpun heilags Játmundar. Heimild fyrir píslarvætti Játmundar í Íslendingabók
Efnisorð: Íslendingabók, Abbo af Fleury, Hermannus erkidjákni, Bury St Edmunds,
heimildir
Samkvæmt Íslendingabók Ara fróða byggðist Ísland fyrst úr Noregi árið 870,
er „Ívarr Ragnarssonr loðbrókar lét drepa Eadmund enn helga Englakonung“.
Upplýsingar um píslardauða Eadmundar segist Ari hafa fengið frá dularfullri „sǫgu
hans“, en lengi hefur verið umdeilt um hvaða texta sé að ræða. Þessi grein tekur til
umfjöllunar hinar ýmsu kenningar sem hafa verið lagðar fram af fræðimönnum í
tímans rás og kemst að þeirri niðurstöðu að líklegasti möguleikinn sé samsetning
tveggja texta, Passio Sancti Eadmundi eftir Abbo af Fleury og De miraculis Sancti
Eadmundi eftir Hermannus erkidjákna. Þessir tveir textar voru bundnir saman
í a.m.k. einu handriti frá byrjun 12. aldar. Hér eru færð rök fyrir því að svipað
handrit gæti hafa verið í umferð á Íslandi og haft áhrif á fleiri texta sem samdir
voru á næstu tveimur öldum.
S U M M A R Y
Unearthing St Edmund. A Source for Edmund’s Martyrdom in Íslendingabók
Keywords: Íslendingabók, Abbo of Fleury, Hermannus the Archdeacon, Bury St
Edmunds, sources
In Ari fróði Þorgilsson’s Íslendingabók, the settlement of Iceland is said to have
first begun from Norway in 870, the year that “Ívarr, son of Ragnarr loðbrók, had
St Edmund, king of the English, killed.” He attributes his knowledge of the date
UNEARTHING ST EDMUND