Gripla - 2021, Page 235
233
takandi í sársaukanum.22 Til þess að fræða og sannfæra áheyrendur vísnanna
um tiltekinn boðskap (þ.e. að morð á erlendu hvalveiðimönnunum hafi verið
í samræmi við vilja Guðs) reyndi Ólafur að höfða til tilfinninga þeirra og er
niðurröðun frásagnarinnar í samræmi við það markmið.23
Annálar sem frásagnarform
Ríkjandi skoðun um annála sem frásagnarform hefur verið að slík skrif
skorti bókmenntalega eiginleika og séu tiltölulega ósnortin af túlkun eða
lagfæringu.24 Þessi afstaða tengist að einhverju leyti eldri hugmyndum um
uppruna annála sem sagnfræðiritunar í sinni tærustu og frumstæðustu
mynd; að þeir séu einfaldir minnispunktar um stórtíðindi sem voru krotuð
á talbyrðinga en þróuðust með tíð og tíma í flóknari og skipulagðari frá-
sagnir.25 Í þessu samhengi var litið á annálaritara sem gagnasafnara en ekki
eiginlega rithöfunda. Þar sem útkoman væri „óbókmenntaleg“ í eðli sínu
átti hún að vera gagnlegri, hlutlausari og meira traustvekjandi heimild en
lengri og samfelldari rit um sama efni:
The very second-rateness of chronicles gives them a value to the
historian today. The author of a literary history arranged and
selected his facts, working them into his theme. [....] But the chro-
nicler was less selective and although a chronicle is jerky to read it
is a mine of information. A chronicler was not necessarily a man of
great gifts. All he required was an accurate eye and a lively interest
in events.26
22 Eugene Garver, Aristotle’s Rhetoric: An Art of Character (Chicago: University of Chicago
Press, 1994), 111.
23 Um mælskulist í íslenskum kveðskap 17. aldar sjá: Margrét Eggertsdóttir, Barokkmeistarinn,
69–80.
24 Ottar Dahl, Grunntrekk i historieforskningens metodelære (Oslo: Universitetsforlaget, 1967),
45.
25 R. Lane Poole, Chronicles and Annals: A Brief Outline of their Origin and Growth (Oxford:
Clarendon Press, 1926). Um viðhorf fræðimanna til annála sjá: R.W. Burgess og Micheal
Kulikowski, „The History and Origins of the Latin Chronicle Tradition,“ The Medieval
Chronicle 6 (2009): 153–78.
26 Antonia Gransden, Historical Writing in England: c. 550 to c. 1370 (London: Routledge,
1996/1974), 31.
TIL ÞESS ERU ILL DÆ MI AÐ VARAST ÞAU