Borgfirðingabók - 01.12.2005, Qupperneq 109

Borgfirðingabók 2005
107
I þessari deilu var talað nokkuð um félagafrelsi. Forráðamaður
Brims, sem í raun gerir út togarann Sólbak, hafði þetta á orði að
það vœri félagafrelsi á Islandi. En ég spyr þig sem forráðamann í
verkalýðsfélagi: Er það svo í raun að það gildi félagafrelsi, eða er
þetta bara lagabókstafurinn einn?
Ja, hvað er nú félagafrelsi?
Til dœmis það að menn ráði því hvort þeir eru í verkalýðsfélagi
eða ekki.
Er ekki alveg eins hægt að snúa þessu við og segja að það sé
félagafrelsi að menn ráði því hvort þeir fái að vera í verkalýðsfélagi?
Samkvæmt ráðningarsamningi skipverja á Sólbaki höfðu þeir ekki
heimild til að vera í stéttarfélagi. Það var gerð krafa um að þeir
væru það ekki. Það kalla ég ekki félagafrelsi. Ef við brjótum þetta
upp þannig að hver og einn eigi að fara að slást fyrir sínum kjörum,
þá er ekkert félagafrelsi, þá ríkir hér lögmál frumskógarins. Ef
atvinnurekandi krefst þess að starfsmaður hans sé ekki í stéttarfélagi,
heimtar það t. a. m. að launamaðurinn vinni sem verktaki, þá er hann
að brjóta gegn félagafrelsinu.
Ef einhver launamaður, t. d. hér á félagssvæði Verkalýðsfélags
Borgarness, kýs að vera ekki í verkalýðsfélaginu, missir hann þá ekki
af einhverjum réttindum?
Ef hann starfar á félagssvæðinu og á okkar starfssviði ber honum
að greiða hingað félagsgjöld og atvinnurekanda hans að greiða í
sjúkra- og orlofssjóð og jafnvel starfsmenntasjóð. Hann þarf í sjálfu
sér ekki að vera ftillgildur félagsmaður, sem hann verður ekki nema
hann sæki um inngöngu í félagið. Hann nýtur þó auðvitað allra sömu
réttinda sem fullgildur félagsmaður á rétt á. Munurinn á þeim sem
greiða hingað sín gjöld og þeim sem gengið hafa formlega í félagið
er forgangsréttur félagsmanna til starfa og kjörgengi til trúnaðarstarfa
innan félagsins og réttur til þátttöku í félagslegum ákvörðunum. En
hann nýtur að öllu leyti þeirra kjara sem verkalýðsfélagið semur um.
Lögum samkvæmt má hann ekki hafa lakari kjör en verkalýðsfélagið
semur um við atvinnurekendur. Verkalýðshreyfinginn á þó við það
að stríða að menn ráða sig fyrir lakari kjör en eru í gildi samkvæmt
samningum og sleppa að greiða sín gjöld til verkalýðsfélaga. Sem
betur fer er þetta þó ekki vandamál héma á félagssvæði okkar.
En atvinnurekendur á Reykjavíkursvæðinu reyna þetta, einkum
í þjónustugeiranum, bjóða þá starfsmönnum gjaman svokallað