Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Side 62

0
[E]iga viðskipti eða gera tilboð sem tryggja óeðlilegt verð eða búa til verð
á einum eða fleirum fjármálagerningum.33
Í samsvarandi ákvæði MAD tilskipunarinnar er fjallað um að
„einn aðili eða fleiri í samstarfi“ sem er ekki að finna í íslenska ákvæð­
inu, sbr. umfjöllun þar um í kafla tvö. Í athugasemdum með frum­
varpi er varð að lögum nr. 31/2005, sem innleiddi m.a. MAD tilskip­
unina í íslenskan rétt, er þessi munur á ákvæðunum ekki útskýrður.
Dæmi um markaðsmisnotkun í krafti markaðsstyrks eru m.a.
nefnd cornering, squeezing og pumping and dumping34 á ensku.
4. MARKAÐSMISNOTKUN VIÐ OPNUN OG LOKUN
MARKAÐAR
Við opnun og lokun markaðar er hægt að hafa mikil áhrif á verð­
myndun skráðra fjármálagerninga með tiltölulega litlum tilkostn­
aði. Skýrist það af því að opnunar­ og lokunarverð skráðra fjár­
málagerninga ræðst oft og tíðum af síðustu viðskiptum fyrir opnun
eða lokun markaðar. Ein eða örfá viðskipti eða tilboð geta því ráðið
verði viðkomandi fjármálagernings þegar markaðir opna eða loka
tiltekinn viðskiptadag.35 Ástæðan fyrir því að gengið á þessum
tímapunktum er sérstaklega þýðingarmikið er sú að margir miða
við lokagengi fjármálagernings, beint og óbeint, í forsendum fyrir
útreikningum og ákvarðanatöku. Þróun lokagengis getur haft mikla
þýðingu fyrir fjárfestingarákvarðanir almennra fjárfesta. Auk þess
er í mörgum afleiddum fjármálagerningum miðað við lokagengið,
t.d. í afleiðusamingum. Bónusgreiðslur miðast oft og tíðum við
lokagengi hlutabréfa fyrirtækisins við lok hvers ársfjórðungs og í
uppgjörum fyrirtækja er miðað við lokagengið. Mikilvægi opn­
unarverðs felst fyrst og fremst í þeim áhrifum sem hækkun gengis
við opnun markaðar getur haft á þróun gengisins yfir daginn.
Í neðangreindri umfjöllun verður vikið nánar að markaðsmisnotk­
un við opnun og lokun markaðar. Leitast verður við að greina til hvaða
atriða er litið við mat á því hvort um markaðsmisnotkun er að ræða
eða ekki. Í lok kaflans verður nýlegt dómsmál reifað þar sem þrír
miðlarar voru ákærðir fyrir markaðsmisnotkun við lokun markaðar.
33 Í seinni málslið b­liðar er að finna undantekninguna frá markaðsmisnotkun sem fjallað
var um í neðanmálsgrein 24 hér að ofan.
34 Þess ber þó að geta að pumping and dumping getur einnig átt við um markaðsmisnotkun
í formi rangrar upplýsingagjafar. Sjá Aðalstein E. Jónasson: Viðskipti með fjármálagerninga,
bls. 547 og til hliðsjónar CESR/04/505b, bls. 11.
35 Sjá til hliðsjónar Emilios Avgouleas: The mechanics and regulation of market abuse, bls.
137.