Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Side 65


c) Vísbending um markaðsmisnotkun?
Í núverandi lagaumhverfi hér á Íslandi og annars staðar í Evrópu er
ekki bannað að setja inn stórt tilboð eða eiga stór viðskipti við lokun
markaðar ef ekki kemur fleira til. Skoða þarf háttsemina heildstætt,
sérstaklega út frá tilgangi viðskiptanna eða tilboðanna, sbr. umfjöll­
un í b) lið hér að ofan.43 Hafi sá sem átti viðskipti eða setti fram til­
boð í tiltekin verðbréf í lok dags, sem leiddi til breytinga á dagslo­
kaverði bréfanna, haft undirliggjandi hagsmuni eða hvata af
verðbreytingunni annan en að hagnast á viðskiptunum sjálfum, er
það vísbending um markaðsmisnotkun. Jafnvel þó að slíkt sé ekki
sjálfkrafa markaðsmisnotkun ættu slík viðskipti eða tilboð að gefa
eftirlitsaðilum tilefni til að taka þau til frekari skoðunar m.t.t. þess
hvort um markaðsmisnotkun geti verið að ræða.
Markaðsmisnotkun við lokun markaðar getur átt sér stað á
hvaða viðskiptadegi sem er, en tengist oftast genginu á þeim dög­
um sem verðútreikningar eru miðaðir við, t.d. á síðasta viðskipta­
degi fyrir árshluta­ eða ársuppgjör. Freistandi getur verið fyrir út­
gefendur skráðra fjármálagerninga eða fjárfesta, sem eru með
stöðutökur í skráðum fjármálagerningum að fegra afkomu sína í
tengslum við birtingu árshluta­ eða ársuppgjörs.44 Samkvæmt g­lið
8. gr. reglugerðar nr. 630/2005 skal m.a. litið til þess við mat á því
hvort um markaðsmisnotkun er að ræða:45
að hve miklu leyti tilboð eða viðskipti eru framkvæmd á eða nálægt þeim
tíma sem verðútreikningar eru framkvæmdir, s.s. vegna markaðsverðmæt­
is eða verðmyndunar og hafa í för með sér verðbreytingar sem geta haft
áhrif á slíka útreikninga eða verðmat.
Ef verðbreyting á sér stað á framangreindum tímapunktum fyr­
ir tilstuðlan þeirra sem hafa töluverða hagsmuni af breytingunni
felur það í sér sterka vísbendingu um markaðsmisnotkun. Í þessu
sambandi má nefna mál frá aganefnd sænsku kauphallarinnar þar
sem til skoðunar voru viðskipti á síðasti viðskiptadegi ársins 2008.46
43 Sjá til hliðsjónar umfjöllun hjá Mårten Knuts í Kursmanipulation på värdepappersmarknaden,
bls. 323­324. Sjá einnig Emilios Avgouleas: The mechanics and regulation of market abuse, bls. 137.
44 Sjá grein 4.12 í leiðbeiningum ESMA (áður CESR), CESR/04/505b, bls. 11. Þar segir í
seinni málsl. ákvæðisins: „This practice may take place on any individual trading day but
is particularly associated with dates such as future/option expiry dates or quarterly/annual
portfolio or index reference/valuation points“. Sjá til hliðsjónar umfjöllun Aðalsteins E.
Jónassonar: Viðskipti með fjármálagerninga, bls. 521­522.
45 Í ákvæðinu er vísað til a­liðar 1. tl. 1. mgr. 55. gr. eldri vvl. Reglugerðin hefur hins veg­
ar ekki verið uppfærð til samræmis við nýju vvl. en liðurinn svarar til a­liðar 1. tl. 1. mgr.
117. gr. í nýju vvl.
46 Sjá viðurlagaákvörðun sænsku kauphallarinnar, Nadsdaq OMX Stockholm, 2009:2 frá 4.
júní 2009, sem er að finna á eftirfarandi slóð: http://www.nasdaqomx.com/digitalAs­
sets/61/61161_2009_2_Kaupthing_­_beslut_disciplinn_mnden_sv.pdf (skoðað 18. maí 2011).