Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Side 96


brotaþoli setji þá fram þær kröfur sem fært er,45 en setji um leið fram
skýran fyrirvara eða áskilnað um frekari kröfugerð í kjölfar þess að
mat samkvæmt I. kafla skaðabótalaga hefur farið fram. Að fengnu
mati getur brotaþoli síðan sett fram kröfur á grundvelli matsgerðar­
innar, til dæmis um bætur fyrir varanlegan miska og varanlega ör­
orku, þrátt fyrir að hafa áður fengið dæmdar bætur samkvæmt 26.
gr. í sakamálinu.46
Slíkum kröfum verður vitanlega fylgt eftir í einkamáli á hendur
hinum brotlega. Þannig má finna dæmi um dóma á sviði líkams­
árása þar sem bætur hafa verið dæmdar vegna varanlegra afleið­
inga árásar, í kjölfar dóms um miskabætur samkvæmt 26. gr. Í því
sambandi skal bent á nýjan héraðsdóm, dóm Héraðsdóms Reykjavíkur
frá 30. janúar 2012 í máli nr. E-273/2011, sem um leið er ágætt dæmi
um þýðingu andlegra þátta við mat á afleiðingum tjónsatburðar.
Málið varðaði líkamsárás sem gerð var árið 2006 en með dómi í
sakamáli vegna hennar árið 2008 hafði brotaþoli fengið miskabætur
dæmdar að fjárhæð 100.000 kr. á grundvelli 26. gr. skaðabótalaga.47
Brotaþolinn höfðaði síðar einkamál til heimtu frekari bóta og byggði
á matsgerð sem hann hafði aflað um afleiðingar líkamsárásarinnar.
Með dómi héraðsdóms voru honum dæmdar bætur fyrir tímabund­
ið atvinnutjón, þjáningabætur, bætur fyrir varanlegan miska og var­
anlega örorku, en í dómnum sagði meðal annars:
Í bótakröfu þeirri sem lögð var fram í sakamálinu áskildi stefnandi sér rétt
til að láta meta sérstaklega og krefjast skaðabóta kæmi í ljós að hann hefði
hlotið varanlegan miska, sbr. 4. gr. skaðabótalaga, eða varanlega örorku,
sbr. 5. til 7. gr. sömu laga. Staðfest hefur verið með matsgerð dómkvaddra
matsmanna að afleiðingar líkamsárásarinnar, líkamlegar og andlegar, hafi
verið mun alvarlegri en gögn þau sem byggt var á í sakamálinu gáfu til
kynna. Töldu matsmenn líkamsárásina hafa verið kveikju að hans geðrænu
vandkvæðum og ætti að helmingi þátt í núverandi geðrænum einkennum
hans. Sammetinn heildarmiska mátu þeir 15 stig en varanlega örorku 5%.
Niðurstaða hinna dómkvöddu matsmanna er að mati dómsins ágætlega
45 Slík kröfugerð fælist almennt fyrst og fremst í kröfu um miskabætur samkvæmt 26. gr.
en einnig væri oft hægt að krefjast þess sjúkrakostnaðar sem þegar liggur fyrir, auk þess
sem fært kann að vera að setja fram kröfu um tímabundið atvinnutjón og þjáningabætur
án þess að mat hafi farið fram, líkt og áður var rakið. Sé ætlunin hins vegar á annað borð að
mat samkvæmt I. kafla fari fram verður almennt að telja heppilegast að bíða með síðast­
greindu tvo kröfuliðina þar til matsgerð liggur fyrir.
46 Sjá hér m.a. Viðar Már Matthíasson: Skaðabótaréttur, bls. 698: „Ef gerður hefur verið
fyrirvari við bótauppgjör skiptir máli hvers efnis hann er. Sé gerður fyrirvari með réttum
hætti, hefur verið talið, að tjónþoli eigi að öðru jöfnu rétt til frekari bóta, ef hann sannar
meiri afleiðingar líkamstjóns, en lagt var til grundvallar við uppgjör.“ Tekið skal fram að
það sama og að ofan greinir á við hafi frekari kröfur en samkvæmt 26. gr. verið hafðar uppi
í sakamálinu en dómari skilið þær frá málinu á grundvelli 1. mgr. 175. gr. laga nr. 88/2008,
þ.e. brotaþola er þá vitanlega heimilt að fylgja þeim kröfum sínum eftir.
47 Sbr. dóm Héraðsdóms Reykjaness frá 24. janúar 2008 í máli nr. S-1039/2007.