Milli mála - 2022, Page 60
MILLI MÁLA
Milli mála 14/1/2022 59
Útdráttur
Hönd í hönd, mano a mano, Hand in Hand.
Enn og aftur af orðapörum
Í þessari grein er fjallað um orðapör í íslensku, spænsku og þýsku þar
sem sama orðið kemur fyrir í báðum kjarnaliðum. Í fyrstu er fjallað
almennt um orðapör, hlutverk þeirra, eðli og einkenni. Þá er vikið
að flokkun orðaparanna sem athyglin beinist sérstaklega að, þ.e. þau
sem mynduð eru með kjarnaorði X + tengiorði + kjarnaorði X. Nefna
má orðaparið lið fyrir lið í íslensku sem dæmi um slík orðapör, página
tras página (‚blaðsíða eftir blaðsíðu‘) í spænsku og Tag nach Tag (‚dag
eftir dag‘) í þýsku. Síðan er gerð grein fyrir orðapörum sem víkja frá
þessari byggingu, þ.e. þar sem ekkert tengiorð kemur fyrir í parinu
heldur greinarmerki eins og komma, eða þá að orðin standa hlið við
hlið án tengingar. Kjarnaorðið er hið sama í orðaparinu: lengi lengi eða
sitt hvort orðið: nauðugur, viljugur. Dæmi um slík orðapör í spænsku
er todo todo (‚bókstaflega allt‘) og í þýsku má nefna schnell, schnell
(‚fljótt‘). Í lok greinarinnar eru reifuð orðapör eða orðarunur sem víkja
á einhvern hátt frá sígildri byggingu orðasambandanna sem eru til
umræðu, og sem eru sjaldgæf í málunum þremur. Notkun orðapara
hefur alla tíð auðgað tunguna og gert hana kjarnmikla og blæbrigða-
ríka. Þetta á við um tungumálin þrjú sem hér eru til umfjöllunar.
Lykilorð: fraseológía, orðapör, sama kjarnaorð, íslenska, spænska,
þýska
ERLA ERLENDSDÓTTIR OG ODDNÝ G. SVERRISDÓTTIR