Milli mála - 2022, Side 80

MILLI MÁLA
Milli mála 14/1/2022 79
Þeir sem að þekkja þig vita
að þegar komið er haust
heldur þú heimleiðis, Ágúst
H. – vaðalaust.
(1945, 176)
Það er erfitt að gera upp á milli þess hvor er hnyttnari, leikurinn
með kurteisiskveðjurnar á ensku eða sá með íslensku orðin, sem
hvorir tveggja spretta óvænt út úr nafninu „Ágúst H.“ við lestur.
Snilldin skýrir sig sjálf – en þó má bæta við athugasemdum Böðvars
Guðmundssonar (2017, 159) um „fundvísi“ Káins á „kímilega mál-
notkun. Það eru ekki mörg skáld sem hafa ef svo má segja togað í
tunguna eins og hann, séð það spaugilega í almæltu máli …“.
Til skilnings vísunni „Brennan“ þarf lesandinn aftur á móti svo-
lítið menningarsögulegt innsæi, auk enskukunnáttunnar, en í henni
kallast á margræð merking. Þar segir frá því þegar Káinn varpaði
gamalli og slitinni biblíu á eld:
Nú legg ég hönd á helga bók
og henni í eldinn fleygi.
Drottinn gaf og drottinn tók;
en djöfullinn segir, „holy smoke“
ég hljóður hugsa og þegi.
(1945, 116)
Í amerísku samhengi vekur fyrsta línan ein og sér þá væntingu með
orðalaginu að nú eigi að fara að sverja eið í vitnastúku með því að
leggja hönd á biblíuna, eins og tíðkast vestanhafs, og því er framhald
setningarinnar í næstu línu mjög óvænt, að helgu bókinni skuli vera
fleygt á eld. Setningin „Drottinn gaf og drottinn tók“ er bein til-
vitnun í fyrsta kafla Jobsbókar og lýkur með orðunum „lofað veri
nafn Drottins“. Og nafn Drottins má að sjálfsögðu ekki leggja við
hégóma samkvæmt þriðja boðorðinu af tíu, sem segir að annars megi
vænta hegningar Drottins. Þess vegna urðu til ýmsar kyndugar sam-
setningar eins „holy smoke“ sem kom í stað orðanna „Holy Spirit“ eða
„heilagur andi“ (Quinion 2000).
Sagan af Job, jafnt sem aðrar sögur biblíunnar, var hluti af dagleg-
GUÐRÚN BJÖRK GUÐSTEINSDÓTTIR