Milli mála - 2022, Qupperneq 100

MILLI MÁLA
Milli mála 14/1/2022 99
og hugarfró, en þau eru einnig grimm við hana og það í auknum
mæli eftir því sem sögunni vindur fram. Að lokum verður lands-
lagið samofið örlögum Agnesar því það er óaðskiljanlegur hluti af
framvindu sögunnar og frásögninni af harðneskjulegum aðstæðum
aðalpersónunnar, eins og nánar er fjallað um hér að neðan.58 Landslag
og náttúra eru því þýðingarmikil í framsetningu Kent á margræðum
og fjölbreytilegum persónuleika Agnesar.
Notkun Kent á landafræði og lýsingar hennar á ferðum Agnesar
milli staða á æviskeiði hennar skipta máli í þessu samhengi. Saga
Agnesar hefst í hinum gróskumikla Vatnsdal er hún fæðist á Flögu.
Morðið er framið á Illugastöðum, sem er harðgerður staður við ysta
haf á vesturhluta Vatnsness, og Agnes endar svo ævi sína á Þrístöpum
í mynni Vatnsdals. Þetta eru sögulegar staðreyndir en Kent hagræðir
snilldarlega þessum landfræðilegu þáttum í sögu Agnesar og ýjar
að ákveðinni hringferð í þróun sögunnar með írónískri vendingu.
Í frásögn af barnæsku Agnesar gefur Kent til kynna að sínar bestu
stundir hafi Agnes átt er hún dvaldi hjá fósturforeldrum sínum á
Kornsá, eða fram að tragískum dauðdaga Ingu, fósturmóður sinnar.
Þegar Agnes snýr aftur til Kornsár er staðurinn hins vegar endastöð
hennar í lífinu, „mitt endanlega afdrep“ eins og hún hugsar með sér
(82). Það eru þó blendnar tilfinningar sem hrærast innra með henni
og ást hennar á dalnum og þrá hennar eftir unaðssemdum sumarsins
birtast í hugsunum hennar jafnvel áður en hún er flutt að Kornsá: „ég
loka augunum og ímynda mér dalinn sumardaginn langan, sólina
sem vermir kjúkur jarðarinnar og svanina sem hópa sig á vatninu,
skýin sem lyfta sér og opna sýn upp í himinhátt heiðið: skínandi,
skínandi blátt, svo blátt að maður gæti grátið (27).“ Ljóst má vera að í
huga Agnesar er dalurinn fagur, hlýr og litríkur, þrátt fyrir að í lokin
eyði hún síðustu dögum ævi sinnar þar sem fangi.
Eftir komu Agnesar að Kornsá verða lifandi og ljóðrænar lýsingar
Kent enn frekar til að undirstrika fegurð og hugsvalandi áhrif staðar-
ins, þar sem hlíðarnar „virtust bleikar og hljóðar“ með skugga sem
„liðu um þær er ský rak hjá á himni“, og sæta, raka angan „af senn
ljátæku grasi [sem] hékk í svölu lofti dalanna“ (41). Þetta er „[n]orð-
rið gróðursæla“, hið norðlæga sumar með allri sinni birtu, sætleika
58 Kent útskýrir að landslag „sé örlög“ í meðferð hennar á sögu Agnesar, með vísun í bandaríska rit-
höfundinn Ron Rash. Sjá Romei, „Hannah Kent’s debut novel“.
INGIBJÖRG ÁGÚSTSDÓTTIR