Skýrslur um I. Landsfund Íhaldsflokksins og Sjálfstæðisflokksins og II.-VI. Landsfund Sjálfstæðisflokksins 1931, 1932, 1933, 1934, 1936 - 15.04.1929, Qupperneq 26

Hvað er fátækt og hvað er auðlegð?
Gagnlegt er að byrja með að átta sig á því, hvað
fátæktin eiginlega er og hvað auðlegð er. Fátæktina
þekkja flestir Islendingar af eigin reynd og sjón og vita,
að hún er vöntun á fjármunum, skortur á matvælum,
skortur á klæðnaði, skortur á húsakynnum, vöntun á
búpeningi, vöntun á ræktuðu landi o.s.frv. En ef menn
eiga að svara spurningunni, hvað auðlegð sé, eða hvað
það eiginlega sé að vera ríkur, þá verður mörgum fyrst
fyrir að svara: Sá er ríkur, sem á nóga peninga, auðlegð
eða ríkidæmi er sama sem peningar. En þetta er
misskilningur; auðlegðin er ekkert annað en nægtir þess
konar fjármuna, sem taldir voru hér að ofan, hún er
andstaða fátæktarinnar og ekkert annað. Þjóðarauður er í
því fólginn, að til sé í landinu og í eigu landsmanna mikið
af húsum, húsmunum, matvælum, fatnaði og öðrum
notkunarvörum og neyzluvörum, mikið af ræktuðu landi og
búpeningi, mikið af verzlunarskipum, fiskiskipum og veiðar-
færum, mikið af vinnuhúsum eða verksmiðjum og vinnu-
vélum, mikið af vegum, jámbrautum, bílum og brautar-
vögnum, símum og loftskeytastöðvum, listasöfnum og
listaverkum, skólum, kennsluáhöldum, náttúmgæðum, efni-
vörum og hálfunnum vörum á öllum stigum framleiðslunnar.
En peningar þá? Eru þeir ekki verðmæti líka?
Það mál þarf dálítið nánari skýringar.
Þegar sagt er um einhvem mann nú á dögum, að
hann „eigi mikla peninga”, er venjulegast átt við það, að
hann eigi innstæðufé á vöxtum í bönkum, sparisjóðum
eða annars staðar. Yér skulum þá hugsa oss mann, sem
hefir haft afgang af arði vinnu sinnar eða atvinnu, segjum
1000 kr., og lagt þær í banka. Ef bankastjórnin lánar nú
24