Úrval - 01.12.1952, Side 41

FALLBYSSUKÓNGAR OG KEISARAR
39
gegn bretum og reyndi að æsa
upp almenningsálitið í heiminum
gegn bretum, var það ekki að-
eins af umhyggju fyrir frænd-
þjóðinni á sléttum Suðurafríku,
heldur einnig af áhuga á vopna-
sölu, því að það þurfti hergögn
til að heyja skæruhernaðinn í
fjöllum Suðurafríku, og þegar
búarnir gerðust svo vanþakk-
látir að panta tvo þriðju af
vopnum sínum hjá frökkum, en
ekki hjá Krupp, urðu þjóðverj-
ar sárgramir yfir slíkum svik-
um: „Við erum mestu fallbyssu-
framleiðendur í heimi,“ hrópaði
Vilhjálmur. Og vegna hótunar
um að missa einu hildausu
stuðningsþjóð sína í Evrópu
neyddust búarnir til að flytja
vopnakaup sín. Krupp fékk að
lokum fjóra fimmtu hluti af
vopnapöntunum þeirra.
Nokkrum árum seinna, þegar
yfir marokkóbúum vofði hernám
frakka, sem lengi höfðu seilst
þar til áhrifa, eygðu þjóðverjar
möguleika á vopnasölu þangað.
Krupp kom í skyndi af stað póli-
tískri mótmælaöldu í Marokkó
til þess að örva vopnasöluna.
Þetta varð upphafið að fyrstu
átökunum um Marokkó, en um
sömu mundir var Vilhjálmur II
á skemmtisiglingu um Miðjarð-
arhaf og fór hann þá í land í
Marokkó þar sem hann hlaut
hátíðlegar opinbera. móttökur.
Fremstur á bryggjunni stóð um-
boðsmaður súltansins — Abd-
el-Aziz — og við hlið hans um-
boðsmaður Krupps í Marokkó.
I öllu þessu hafði Krupp
stuðning prússnesku júnkar-
anna, bæði landeigenda, em-
bættismanna og herforingja. En
þegar stækkun flotans kom til
umræðu brást Krupp stuðn-
ingur þessara íhaldsafla, og á
árunum fyrir fyrri heimsstyrj-
öldina, þegar Krupp vildi láta
búa prússneska herinn nýtízku
vopnum, m. a. vélbyssum, sner-
ist hið íhaldssama prússneska
herforingjaráð gegn honum.
Krupp fór þó með sigur af hólmi
í þeim átökum. Af kaup-
mennskulegu tillitsleysi sagði
Krupp skilið við júnkarana og
beitti fé og áhrifum til stuðn-
ings frjálslyndari öflum, sem
undir forustu þýzkra mennta-
manna af gyðingaættum börð-
ust fyrir auknum hernaðar-
mætti Þýskalands með lengingu
herskyldunnar og endurskipu-
lagningu hersins. Um skeið
kemst hin kapítalistíska heims-
valdastefna í andstöðu við léns-
aðalinn, sem er um og ó að fá
þjóðinni vopn í hendur. En aftur
er það samband Krupps við
keisarafjölskylduna og áhang-
endur hennar sem ræður úrslit-
um, og Þýzkaland getur hafið
fyrri heimsstyrjöldina með al-
búinn nýtízku her, byggðan á
almennri herskyldu, en undir
forustu hinna prússnesku júnk-
ara.
Þannig var ástandið 1913,
þegar Liebknecht hugðist leggja
Krupp að velli, vopnaframleið-
andann sem var brjóstvörn