Úrval - 01.12.1952, Side 77

VESTURISLENZK NÝLENDA
75
Bandaríkin með sér samning um
að 49. breiddargráðan skyldi
skipta löndum og féll þá skaga-
táin, sem nú heitir Point Ro-
berts, í hlut Bandaríkjanna.
Sjóleiðin frá Point Roberts til
Blaine, næsta bandaríska bæjar,
er 25 km. Landleiðin um Kan-
ada er helmingi lengri, og þá
þarf að fara tvisvar í gegnum
tollinn. Þá leið fara rnenn ekki
nema nauðsyn krefji, enda una
íbúarnir, 287 talsins, vel hag
sínum heima.
Sögulegar minjar eru þarna
nokkrar. Með fornleifagrefti
hafa fundizt vísbendingar um,
að indíánar hafi stundað þar
fiskveiðar og notað staðinn sem
víghreiður. Spænskur landkönn-
uður, Eliza að nafni, sá höfðann
1791, en virðist ekki hafa horft
niður í tæran sjóinn þar sem
fara um einhverjar mestu laxa-
göngur í heimi.
Árið 1860 voru starfsmenn
Hudson Bay félagsins farnir að
venja komur sínar þangað til
laxveiða og tóku sér þar ból-
festu. Einn þeirra var Mike
Whelan og faðir hans Pat. Að-
komumenn voru ekki vel séðir.
Einn slikur nýliði byggði sér
kofa á landi sem Whelan taldi
sig eiga með réttu. Þeir feðgar
biðu þangað til kvöld eitt þegar
nýbygginn var fjarverandi, en
þá gerðu þeir sér lítið fyrir og
veltu kofanum fram af klett-
unum. Ekki kom þó til neinna
átaka út af þessu. Svo virðist
sem nýbygginn hafi verið hald-
inn þeirri ástríðu, að vilja reyna
kraftana, þegar hann hafði feng-
ið sér í staupinu, og var þá jafn-
an lítt minnugur þess á eftir, á
hverju hann hafði reynt þá.
Um morguninn birtist hann
við dyr feðganna, illa timbrað-
iir, og kvaðst vera kominn til
að kveðja. „Svo virðist sem ég
hafi ekki ráðið við kraftana
í gærkvöldi þegar ég kom
heim“, sagði hann. „Þið trúið
því kannski ekki, piltar, en ég
kastaði kofanum mínum fram
af klettunum“.
Vitni í morðmáli sagði fyrir
rétti árið 1883: „Point Roberts
er ekki annað en stefnumóts-
staður smyglara og glæpa-
manna“.
En núverandi örlög Point
Roberts voru í raun réttri
ráðin á íslandi seint á síðustu
öld, þegar harðæri og efnahags-
örðugleikar knúðu marga ís-
lendinga til að yfirgefa land
sitt. Allmargir höfnuðu á Point
Roberts þar sem þeir fundu
gnægð fiskjar, gott land, frið
og veðursæld. íslendingar af
þriðju kynslóð heilsa nú. gestum
á næstum hverjum bóndabæ í
Point Roberts.
Einn hinna íslenzku bænda er
Lougi Thorstenson, sem á 40
hektara jörð. Hin sérstæða lega
landsins torveldar honum eins
og öðrum sölu á afurðum sínum.
Innflutningshömlur meina hon-
um að hagnýta sér hinn hag-
stæða markað í Kanada. I stað-
inn verður hann að flytja afurð-