Úrval - 01.08.1956, Side 16

Nokkur efni í jarðveginum eru aðeins i
lilutfallinu 1:1.000.000. Samt getur
vöntun á þeim valdið sjúkdómum í
jurtum og dýrum.
IJr grein í „The Rural New-Yorker“,
eftir Harland Manchester.
DAL EINUM í nánd við
A fjallið Chocorua i Nevv
Hampshire í Bandarikjunum
var nautgriparækt miklurn erf-
iðleikum bundin þar til fyrir
fáeinum árum. Kýrnar þrifust
ekki, kyrkingur var í vexti
þeirra, þær átu lítið, feldur
þeirra var úfinn og ótútlegur og
augun innfallin. Iðulega kom
fyrir, að þær duttu dauðar nið-
ur í haganum. Til var þjóðsaga,
sem skýrði þessa ódöngun í
kúnum. Hún var á þá leið, að
Indíánahöfðinginn Chocorua
hefði átt son, sem heimsótti
hvíta fjölskyldu, borðaði þar
skemmdan mat og dó úr matar-
eitrun. Höfðinginn hélt að son-
ur hans hefði verið myrtur, lét
hálshöggva alla fjölskylduna og
lýsti ævarandi bölvun yfir alla
hvíta menn í dalnum og búpen-
ing þeirra.
Út á sögu þessa er ekkert að
setja.En jarðvegsfræðingar vita
um aðra ,,fordæmda“ dali þar
sem sama ódöngunin var í kún-
um, enda þótt Chocorua hefði
aldrei komið þar. í Skotlandi
nefnist hún ,,daising“; á megin-
landi Evrópu „danska uppdrátt-
arsýkin“; í Ástralíu, þar sem
hún leggst á sauðfé, er hún köll-
uð „Mortonsveiki".
Hvar sem hún birtist, virðist
hún vera í einhverju sambandi
við skort á einhverjum málm-
söltum í jarðveginum. I Ástralíu
var reynt að gefa ánum ögn af
járnsöltum, og brá þá svo við,
að þeim batnaði. Vísindamenn
töldu sig nú hafa fundið lausn-
ina, en svo uppgötvuðu þeir, að
hreint járnsalt dugði ekki. Ber-
sýnilegt var, að lækningin var
að þakka einhverjum óhreinind.
um í söltunum. Fyrir um það
bil 20 árum fundu þeir læknis-
dóminn: það var kóbalt, en svo
virðist sem örlítið af því sé
nauðsynlegt í næringu jórtur-
dýra.
Fréttir af þessari uppgötvun
bárust víða um heim. Fóður-
sýnishorn úr dalnum hjá Cho-
corua voru rannsökuð og kom
í ljós, að í fóðrið vantaði kó-
balt. Þegar sjúkum kiim í daln-
um var gefin ögn af þessum
málmi, batnaði þeim á skömm-
um tíma.