Úrval - 01.08.1956, Blaðsíða 27

TÆKI, SEM SÉR 1 MYRKRI
25
samband, kom fram skýr mynd
af því á myndsjánni.
Það er eitt af vandamálum
stjörnufræðinnar, að þegar
stjarna er skoðuð gegnum
stjörnukíki, þarf að horfa á
hana gegnum nokkur hundruð
km þykkt loftlag, sem er mis-
jafnlega gagnsætt og á sífelldri
hreyfingu. Af þeim sökum
tindra og hvarfla þær myndir
sem við sjáum af stjörnunum.
Þær eru skýrar aðeins brot úr
sekúndu í einu. Á þeim skamma
tíma, getur augað ekki greint
smáatriði í myndinni, og þess-
vegna hefur t. d. aldrei fengizt
óyggjandi úr því skorið, hvort
hinir margumtöluðu „skurðir"
á Mars séu raunverulegir eða
aðeins sjónhverfing. Ekki hefur
heldur verið hægt að skera úr
því með ljósmyndum, því að
ljósið frá Mars, eins og frá
öðrum stjörnum, er svo dauft,
að taka verður myndirnar á
löngum tíma, allt að einni mín-
útu. Á þeim tíma verða margar
breytingar á myndinni í
stjörnukíkinum fyrir áhrif
gufuhvolfsins og þessvegna
verður ljósmyndin óskýr. En
með því að tengja Lumiconinn
við stjörnukíkinn má magna
svo birtuna frá stjörnunni, að
hægt er að taka mynd af henni
á tíunda hluta úr sekúndu eða
enn skemmri tíma.
f raun og veru þrítugfaldar
Lumiconinn mátt stjörnukíkis-
ins til þess að safna ljósi, þann-
ig að stjörnukíkirinn í Flag-
staff, sem er með 100 cm hol-
spegli jafngildir 600 cm stjörnu.
kíki. Stærsti stjörnukíkir í
heimi er með 500 cm holspegli;
hann er á Palomarfjalli. Dr.
Wilson telur að eftir tilkomu
Lumiconsins sé ekki lengur
þörf á svo stórum stjörnukíkj-
um.
Lumiconinn byggist í megin-
atriðum á sömu lögmálum og
sjónvarpstækið að því viðbættu
að ljósmögnunin er miklu meiri.
Það er að vísu magnari í hverju
sjónvarpstæki, en sá galli er á
að mögnuninni fylgja truflanir
eða ,,hávaði“, því meiri sem
mögnunin er meiri. Þessum
truflunum urðu þeir félagar að
sigrast á.
Til þess að skilja hvernig
Lumiconinn vinnur verk sitt í
einstökum atriðum skulum við
fylgjast með hvað gerist frá
því að myndavélin tekur við
myndinni og þangað til hún
birtist á mjmdsjánni. Sjónvarps-
myndavélinni er beint að sjón-
arsviði, sem sendir frá sér mis-
jafnlega sterkt ljós eftir því hve
bjartir einstakir hlutar þess eru.
Vélin breytir mynd sjónarsviðs-
ins í röð mismunandi raf-
sveiflna. En þetta eru mjög
veikar sveiflur — svo veikar að
ekki er hægt að hafa gagn af
þeim eins og þær eru. Það verð-
ur að magna þær.
Mögnunin er næsta flókiðferli,
en meginhluti þess fer fram í
rafeindalampa. Rafeindalampi
er lofttómt glerhylki; í öðrum