Læknaneminn - 01.10.1993, Síða 63

Læknaneminn - 01.10.1993, Síða 63
INNGANGUR GLÚTENÓÞOL, “Coeliac spme”, “Non-tropical sprue”, “Gluten enteropatliy” og “Celiac disease” er krónískur sjúkdómur í görnum orsakaður af óþoli fyrir glúteini. Helstu skilmerki eru: 1. Klínísk einkenni og/eða efnafrœðileg merki um vanfrásog. Vefjafrœðilega sönnuð visnum (atrophy) á þarmatotum. 2. Klínísk og vefjafræðileg bötnun eftir meðferð með glúteinfríu fœði. 3. Klínísk og/eða vefjafrœðileg versnun, ef sjúklingur neytir glúteins aftur. Fyrsta lýsing á glútenóþoli er semiilega frá 2. öld eftir Krist. Þessi lýsing mun hafa verið skrifuð af Aretaeus frá Kappadókíu og síðan þýdd af Francis Adams og gefin út 1856. Um 1700 árum síðar í október 1887, beindist athygli manna aftur að glútenóþoli, þegar doktor Samuel Jones lýsti sjúkdómnum í börnum. Eftir seinni heimsstyrjöldiim lýsti síðan hollenskur læknir, Dicke, glúteni sem efiú sem valdi sjúkdómum. Fyrstu smáginús vefjasýnatökuniíir voru gerðar 1956 bæði í Argentínu og Englandi nteð Crosby Capsule 1957 (Mynd 1). Vefjasýiú í gegnum scopiu (Mynd 2) urðu síðan vinsæl á 8. áratugnum. Fyrsta lýsing af glútenóþoli í fullorðnum á Islandi er síðan 1985. Að undanfömu hafa verið gerðar rannsóknir varðandi þátt erfða, ónæmis og umhverfis í meinafræði sjúkdómsins. Fað hefur orðið vaxandi skilningur á breytilegri sjúkdómsmynd og langtímahorfum sjúkdómsins. Höfundur er sérfræðingur í lyflækningum og meltingarfœrasjúkdómum og starfar á lyflœkninga- deild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri. LÆKNANEMINN 2 1993 46. árg. Það rná lýsa sjúkdómnum sem krónískum sjúkdóm í gömum, tilkominn vegna óþols fyrir gliadinum, sem er hluti af glúteini, í hveiti, sem einkennist af flatri slímhúð í smágimi, (subtotal eða total villous atrophy, Myndir 3 og 4) og lagast klínískt og vefjafræðilega með því að borða ekki glúten í fæðu (Mynd 5). Sjúkdómurinn er að mestu bundinn við hvíta kynstofninn. Hann þekktist vart eða ekki í Mynd 1. Crosby capsule. 57
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96

x

Læknaneminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.