Læknaneminn - 01.10.1994, Qupperneq 110

eða gruns um eitrun á Slysadeild Borgarspítalans og
barnabráðamóttökudeild Landakots og Landspítalans árin 1984
og 1993. Borin var saman tíðni eitrunarslysa árin 1984 og 1993.
Tekin voru með öll eitrunarslys hvort sem áverkinn var inn- eða
útvortis. Urgögnumársins 1993varkönnuðaldurs-ogkynskipting,
hvar slysið átti sér stað, hvort áverkinn var inn- eða útvortis,
eitrunarflokkar og alvarleiki eitrananna. Til að reikna út tíðni
eitrunarslysa í einstökum aldurshópum voru notaðar mannfjölda-
skýrslur Hagstofu íslands.
Niðurstöður: Eitrunarslys barna 0-14 ára með lögheimili í
Reykjavtk árið 1993 reyndust vera 36, þ.e. nýgengi 1,6 per 1000
börn í Reykjavík. Árið 1984 voru slysin 138 eða nýgengi 6,7 per
1000 börn í Reykjavík. þetta er rúmlega fjórföld minnkun á tíðni
eitrunarslysaO-14 árabarna búsettum í Reykjavík frá árinu 1984
til ársins 1993 og er það mjög ánægjuleg þróun. Þegar árið 1993
var athugað nánar voru tekin með öll börn sem komu inn vegna
eitrunar eða gruns um eitrun hvort sem þau höfðu lögheimili í
Reykjavík eða ekki. Þetta voru 58 börn. Tíðni eitrunarslysa
reyndist mjög mismunandi eftir aldri barnanna. þannig voru 38
börn eða 66% barnanna á öðru og þriðja aldursári og 48 börn eða
83% voru 0-5 ára. Um inntöku var að ræða í 93% tilfellanna, en
í 4 tilfellum hafði efnið farið í augu. Drengir voru 64% tilfellanna
en stúlkur 36%. Langflest slysin urðu heima eða 82% þeirra slysa
þar sem skráð var hvar slysið varð, en aðrir staðir voru hjá afa og
ömmu og annars staðar í heimsókn. Efnunum sem börnin komust
í var skipt í fjóra flokka og var tíðnin í einstökum flokkum á árinu
þessi: Lyf: 39 tilfelli eða 67%, hreinsilegir: 6 tilfelli eða 10%,
tóbak: 4 tilfelli eða 7% og önnur efni: 9 tilfelli eða 16%, þar af 4
tilfelli útvortis. Þegar skipting efnanna sem börnin komust í árið
1993 er borin saman við sams konar skiptingu fyrir árið 1984, sést
að fækkun tilfella hefur orðið í öllum fjórum flokkunum, en er
langmest áberandi í flokkunum tóbak og önnur efni.
Alvarleika slysanna árið 1993 var gróft skipt í fjóra flokka og
voru flest slysin flokkuð sem lítill áverki eða 79% tilfellanna, í
10% tilfella var áverkinn nokkur, í 7% tilfella var hann talinn
talsverður, en enginn féil í flokkinn mikill áverki og ekkert
dauðsfall varð.
Alyktun: Flest eitrunarslys barna verða á öðru og þriðja
aldursári og 83% barnanna eru undir 6 ára aldri. Langfiest slysin
verða á heimilum barnanna og hefði mátt koma í veg fyrir flest ef
ekki öll slysin með því að gæta að hvar lyfin og önnur efni voru
geymdeðaskilineftir. Lyfjaeitranirerualgengastar, um2/3hlutar
eitrananna, en sem betur fer eru alvarlegar eitranir fátíðar.
Eitrunarslysum barna hefur fækkað undanfarin tíu ár og er það
vonandi að með áframhaldandi fræðslu og umræðum um þessi mál
muni eitrunarslysum barna fækka enn meira næstu árin.
SAMANBURÐUR Á MAGNI MÓTEFNA GEGN
RAUÐUM HUNDUM 10 ÁRUM EFTIR SÝKINGU
EÐA EFTIR BÓLUSETNINGU MEÐ LIFANDI
BÓLUEFNI, RA 27/3.
Karin Bernhardsson'.
Margrét Guðnadóttir2.
'LHÍ, 2RHÍ í Veirufrœði.
Inngangur: Markmið rannsóknarinnar var að skoða árangur
bólusetningar miðað við eðlilega sýkingu yfir 10 ára tímabil.
Efniviðurogaðferðir: Þn'rhóparvorurannsakaðir. Þettavoru
102 konur vel bólusettar 1980 og 1981,45konur sem sýking var
staðfest hjá með blóðrannsóknum í faraldrinum 1978-1979 og 78
ungar konur með há mótefni, sem líklega höfðu sýkst 1978-1979.
Rannsóknaraðferð varimmunodiffusion, (Hemolysis-in-gel, Hig)
og gildin eru þvermál hemolysuhringja mæld í mm. Gildi 6,5 mm
eða lægra teljast neikvæð. Gildin 7,0-7,5 eru vafasvar en gildi 8.0
eða stærra þýðir verndandi mótefni.
Niðurstöður: Niðurstöður rannsóknarinnar eru að 95,1 % (97
af 102) bólusettum konum eru með mótefni 10 árum eftir
bólusetningu með RA 27/3. Samsvarandi tölur fyrir hópinn
staðfest sýktar eru 97,8% (44 af 45). Einungis 4.9% af þeim
bólusettu teljast neikvæðar, á meðan 2.2% af þeim staðfest sýktu
eru það. 11.8% af þeim bólusettu eru með lítið magn mótefnis
(Hig 7,0-7.5). Samsvarandi tölur hjá þeim staðfest sýktu eru 6.7%.
Ekki er hægt að segja hvort Hig 7.0-7.5 er verndandi magn
mótefnis. Konum með mótefnamagn undir 8.0 hefur alltaf verið
ráðlagt að láta bólusetja sig. Tölfræðilega er þessi munur ekki
marktækur þegar notað var Chi-test. 2c 1,18, df i, 0.05. Engin
konaíhópnumlíklegtsýktar 1978-1979 hafði Hig-gildi undir 8.0,
enda voru þær upphaflega með mjög há mótefni. Marktækur
munur var milli meðalgilda síðustu mælingar hjá þeim bólusettu
(8,37) og staðfest sýktu (9,26). T-test, 0.05, p-gildi 1,47*10Á
Regressionskúrva sýnir hlutfallslega sambæri-lega lækkun hjá
bólusettumog staðfest sýktum. Meirilækkun sésthjáþeimlíklega
sýktu 1978-1979. Tölfræðilega marktæk lækkun var hjá öllum
hópunum frá fyrstu til síðustu mælingar. T-test, 0,05 p-gildi
1,35* 1024, 2,47* 10 '°, 7,51 * 10'26.
Umræða: Niðurstaða verkefnisins er því sú að bólusettar
konur hafi lægra mótefnamagn í upphafi en lækki hlutfallslega
jafn mikið og staðfest sýktar. Þess vegna mælist lakara meðaltal
hjá þeim bólusettu en staðfest sýktum eftir 10 ár. Samt verður að
líta á árangur bólu-setningar, sem verndar í 83,3% tifella eftir 10
ár, góðan.
ÁHRIF LYFJALEIÐAR Á MÓTEFNASVÖRUN
LÍKAMANS
Marerét Sieurðardóltir'.
Sveinbjörn Gizurarson2.
'LHÍ. 2Lyfjafræði lyfsala LHÍ.
Inngangur: Yfirborð slímhúða meltingarvegar, öndunarfæra
og kynfæra eru í beinni snertingu við ytra umhverfi líkamans.
Þessar slímhúðir eru undir stöðugu áreiti frá örverum sem margar
hverjar geta valdið alvarlegum sjúkdómum. Það ætti því ekki að
koma á óvart að slímhúðir hafa m.a. sér til varnar sérhæft
ónæmiskerfi sem starfar óháð hinu almenna ónæmiskerfi líkamans.
Þetta sérhæfða ónæmiskerfi framleiðir að langmestu leyti SlgA
sem verndar yfirborð slímhúða. SlgA er einnig til staðar í seyti
útkirlla t.d brjóstamjólk og munnvatni. Þetta slímhúðar
ónæmiskerfi (Mucosal associated lymphoid tissue MALT) hefur
lang mest verið rannsakað í görnum ( Gut associated lymphoid
tissue GALT) en svipað kerfi er til staðar í öndunarfærum (Bronchus
associated lymphoid tissue BALT) og nefi (nasal associated
lymphoid tissue NALT). MALT í mismunandi líffærakerfum eru
tengd innbyrðis, þannig veldur t.d mótefnasvar í görnum
mótefnasvari í slímhúðum annars staðar í líkamanum og í seyti
útkirtla. Mikill áhugi er á að þróa aðferðir til bólusetninga í
gegnum slímhúðir, og hefur athygli manna helst beinst að því að
100
LÆKNANEMINN 2 1994 47. árg.