Læknaneminn - 01.04.1996, Page 62

Læknisfræðileg myndgreining í nútíð og framtíð
Segulómmynd af neðri hluta ósæðar.
við. Nú og á næstunni munu röntgenlæknar sækja
verulega á í slagæðalækningum. Þannig er nú orðið
algengt á röntgendeildum að þar eru víkkaðar út
slagæðaþrengingar, lögð inn æðavíkkandi rör og lyf
gefin í fyrir fram ákveðna slagæð. Eg spái því að
æðamyndatökur verði umfram allt gerðar með
ómun, segulómun og tölvusneiðmyndum en hin
hefðbundna æðarannsókn verði einungis gerð þeg-
ar verið er að lækna æðaþrengingar.
ÓMSKOÐUN
Þessi rannsóknaraðferð byggist á úthljóðsbylgj-
um en ekki geislum. Notkun ómskoðunar er gífur-
lega víðfeðm og hefur aðferðin unnið sér liefð í
fæðingarfræðinni og í sjúkdómsgreiningu í kviðar-
holi og slagæðum. Sífellt betri ómtæki gera Ideift að
sjá heilbrigð og sjúk líffæri mun betur en áður.
Vert er að muna að rannsóknin er hættulaus enda
notaðar hljóðbylgjur til myndgerðarinnar. Notkun
ómskoðunar mun væntanlega þrengjast eitthvað.
Auðvelt aðgengi og einfaldleiki aðferðarinnar mun
þó tryggja langa lífdaga ómskoðunar.
ÍSÓTÓPARANNSÓKNIR
Þessi rannsóknaraðferð byggist á gammageislun
og myndum teknum með gammamyndavél. Mikil
þróun hefur orðið í tölvubúnaði gammamyndavéla
en einnig eru og verða miklar framfarir í gerð þeirra
burðarefna sem notuð eru til að flytja hinn geislandi
ísótóp í marklíffærið. Þannig eru nú til burðarefni
sem beinlínis eru tekin upp í sjúkum vef. Dæmi
um það eru t. d. geislamerkt hvít blóðkorn í bólgu-
sjúkdómum og mótefni sem leita uppi ákveðin
æxli.
Einnig er farið að nota þessa sérhæfðu eiginleika
burðarefnanna til sjúkdómsmeðferðar, þar sem
geislun eða lyfjagjöf er staðbundin, með flutningi í
sjúk líffæri. Dæmi um þetta er meðferð á mein-
vörpum þar sem heilbrigðir hlutar líkamans verða
síður fyrir skaða. Ég álít að ísótóparannsóknir eigi
enn fyrir sér langa framtíð og miklar framfarir eigi
enn eftir að verða í þessari aðferð til sjúkdóms-
greiningar.
SEGULÓMRANNSÓKNIR
Segulómtæknin byggist á sterku segulsviði og út-
varpsbylgjum til myndbyggingar. Aðferðin er um
15 ára gömul og er orðin almenn um heim allan.
Segulómrannsóknir hafa valdið byltingu í mynd-
greiningu og unnt er að skoða allan líkamann. Vefir
sem voru ósýnilegir með öðrum aðferðum verða nú
auðsýnilegir. Má þar nefna heilastofn og mænu,
brjósk og sinar. Rannsóknin er hættulaus og mun
gera margar röntgenrannsóknir óþarfar. Unnt er að
gera slagæðamyndatökur án þess að gefa skuggaefni
(sjá mynd) og spái ég því að iangflestar slagæða-
myndatökur muni verða gerðar með segulómun.
Segulómtæknin mun verða ódýrari þegar fram líða
stundir; tækjabúnaður fyrirferðarminni og þegar er
byrjað að nota segulómsjár við skurðaðgerðir.
LÆKNANEMINN
54
1. tbl. 1996, 49. árg.