Læknaneminn - 01.04.1996, Blaðsíða 71

Breytingaskeið og hormómameðferð, seinni grein
Notkunarlengd í árum
Mynd 2. Notkunarlengd tíðahvarfhormóna hjá
konum sem komu í Leitarstöð Krabbameins-
félags íslands árin 1979-1985. (Birt með góð-
fuslegu leyfi Jóns Hersis Elíassonar og Laufeyjar
Tryggvadóttur)
innan 1 -2 ára og fáar héldu því áfram lengur en 5-
6 ár. Svo lítil hormónataka hefur lítil áhrif á al-
menna heilsu kvenna. Helsta ástæða þess að konur
hætta neyslu hormóna er talin vera áframhald á
blæðingum og óþægindi tengd því. Einnig er al-
gengt að óþægindi minnki á fyrstu mánuðum eða
árum eftir tíðahvörf og þörfin fyrir hormónatöku
fari minnkandi. Hræðsla við meintar hættur af
hormónatöku hefur eflaust eithvað að segja auk
þess sem margar konur telja það ónáttúrulegt að
taka töflur ár og síð. Með vaxandi fræðslu og áróðri
fyrir hormónatöku má þó ætla að fleiri konur taki
nú hormón lengur en áður(19, 20). Upplýsingar
lækna hafa þar eflaust mikið að segja og með
minnkandi efasemdum og meiri trú á gagnsemi
estrógentöku er líklegt að meðferðartími lengist.
L0KA0RÐ
Oft er spurt hvort allar konur ættu að vera á
hormónameðferð eftir tíðahvörf ef kostir þess eru
svo ótvíræðir sem talið er. Því er vandsvarað. Líta
verður á tíðahvörf sem líffræðilega eðlilegt fyrir-
brigði sem ekki ætti að þurfa að beita læknisaðferð-
um við. Sé hinsvegar þörf á læknishjálp á þessu
tímabili er hægt að veita hana með fyllsta öryggi og
góðum árangri. Allar konur sem fá óþægindi sem
rekja má til estrógenskorts ættu að geta fengið ein-
hverja hjálp með hormónameðferð. Erfiðara er þó
að segja fyrir um hvaða konur hafa þörf á slíkri
meðferð til að fyrirbyggja t.d. beinþynningu. Þó
að finna megi áhættuþætti, svo sem ættarfylgju,
reykingar o.fl., hjá einstaka konum, hafa enn ekki
verið fullprófaðar rannsóknaraðferðir til þess að
meta hver sé í hættu og hver ekki.
Allar konur sem komnar eru á breytingaskeið
þyrftu að vera vel upplýstar um þær líkamlegu
breytingar sem þær geta átt von á. An fyrirfram
mótaðra hugmynda þurfa þær að taka afstöðu til
þess hvort þær velja hormónauppbótarmeðferð til
lengri eða skemmri tíma eða ekki.
HEIMILDIR
1. Ross RK, Paganini-Hill A, Mack TM et al. Menopausal
oestrogen therapy and protection from death from
ischaemic heart disease. Lancet 1981; 1:858-860.
2. Stevenson JC. Pathogenesis, prevention and treatment of
osteoporosis. Obstet Gynecol 1990; 75 (Suppl 4): 36-41.
3. Whitehead MI, Hillard TC, Crook D. The role and use
of progestogens. Obstet Gynecol 1990; 75 (Suppl 4): 59-
79.
4. Stumpf PG. Pharmokinetics and estrogen. Obstet
Gynecol 1990; 75 (Suppl): 9-14.
5. Sherwin BB, Gelfand MM, Brender W. Androgen en-
hances sexual motivation in females: a prospective cross-
over study of sex steroid administration in the surgical
menopause. Am J Obstet Gynecol 1985; 56:153-160.
6. Bungay GT, Vessey MP, McPherson CK. Study of symp-
toms in middle life with special reference to the men-
opause. Br Med J 1980; ii: 181-183.
7. Stevenson JC, Lees B, Devonport M et al. Determinants
of bone density in normal women: risk factor for future
osteoporosis? Br Med J 1989; 298: 924-928.
8. David A, Czernobilsky B, Weisglass L. Long-cyclic hor-
monal cycle therapy in postmenopausal women. In: The
Modern Management of the Menopause: A perspective
for the 21st century / Eds: Berg G, Hammar M 1994;
463-470.
9. Padwick ML, Endacott J, Whitehead MI. Efficacy,
acceptability and metabolic side effects of transdermal
estradiol in the management of postmenopausal women.
Am J Obstet Gynecol 1985; 1085-1091.
10. Studd JWW, Magos M. Hormone pellet implantation for
the menopause and premenstrual syndrome. Obstetrics
LÆKNANEMINN 63
1. tbl. 1996, 49. árg.