Læknaneminn - 01.04.1999, Qupperneq 16

LYFJA- OG GEISLAMEÐFERÐ EFTIR
AÐGERÐ
Lyfja- og geislameðferð hefur ekki reynst hafa
mikil áhrif á magakrabbamein. Notkun þeirra ein-
skorðast við rannsóknir á Vesturlöndum. I Asíu er aft-
ur á móti útbreidd notkun lyfja við þessum sjúk-
dómi30. Rannsóknir þar eru ekki afgerandi en nokkr-
ar framsýnar slembirannsóknir munu vera í gangi.
MRC (Medical Research Council) á Bretlandseyjum
er með rannsókn á lyfjameðferð fyrir aðgerð í gangi.
Þar er áætlað að 1/3 sjúklinga svari meðferð þannig
að RO aðgerð (sjá töflu um TNM stigun) verður
möguleg (downstage)31.
HORFUR
Nokkrir vel þekktir þættir hafa áhrif á horfurnar og
má segja að þeir séu flestir háðir stærð og útbreiðslu
sjúkdómsins. Stig sjúkdómsins hefur úrslitaáhrif og
einnig hvort aðgerðin er RO eða Rl. Einnig virðast
konur í sumum rannsóknum klára sig betur. Æxli í
nær þriðjungi hafa miklu verri horfur en æxli fjær í
maga. Tafla 6 sýnir fimm ára lifun sjúklinga Land-
spítala og Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri (FSA)
ef talið var að um læknandi aðgerð hafi verið að
ræða26. Arangur okkar er mjög góður ef miðað er við
Vesturlönd en miklu lakari þegar miðað er við Japan.
Tafla 6. Fimm ára lifun (%) 193 sjúklinga með
magakrabbamein sem gengust undir gagngera að-
gerð miðað við stig og staðsetningu26.
Stig Fjöldi sjúklinga 5 ára lifun %
I 50 62
II 21 43
III 60 22
IV 61 2
Staðsetnlng í maga
Nærmagi 34 13
Nær- og miðmagi 7 0
Miðmagi 51 30
Mið- og fjærmagi 24 19
Fjærmagi 62 43
Allur maginn 11 18
Tafla 6 sýnir einnig hversu lélegar horfur sjúklinga
á stigi 3 og 4 eru. Meirihluti okkar sjúklinga eru á
þessu stigi og er sama uppi á teningnum annars stað-
ar á Vesturlöndum. Japanir eru með meirihluta sinna
sjúklinga á stigi 1 og 2 og ná þar með miklu betri ár-
angri.
RÁÐLEGGINGAR-VANGAVELTUR UM
AÐGERÐ
Eitlar
Til að stiga sjúkdóminn samkvæmt TNM leiðbein-
ingunum sem nákvæmast er nauðsynlegt að taka að
minnsta kosti fleiri en 15 eitla. Annars er stigið Nx og
allur samanburður við annan efnivið torveldur.
Stundum eru skurðlæknarnir sjálfir ábyrgir fyrir því
að plokka eitlana frá ákveðnum stöðum en stundum
gera meinafræðingarnir það. Allavega er mikilvægt
að leita sem best því mikilvægi stigunar er gríðarlegt.
Því fleiri eitlar sem finnast því áreiðanlegri verður
stigunin. Mínar ráðleggingar eru að halda sig við ríf-
lega eitlatöku og taka helst ríflega það sem þarf til
stigunar. Auðvitað þarf að fjarlægja allan sjáanlegan
sýktan eitlavef ef lækning á að nást.
Milta
Mjög erfitt er að ná eitlum við milta (hilus) án þess
að skadda miltað. Því verður að fórna því ef taka á þá
eitla. Miltistaka til þess eins að ná í eitla vef er senni-
lega ekki til gagns fyrir sjúklingin. Það má þó benda
á að 15-27% sjúklinga hafa útsæði til miltiseitla
(hilus) og læknast ekki nema þeir séu fjarlægðir32-33.
Mínar ráðleggingar eru því að láta miltað vera nema
þegar æxlið er í nærmaga og einnig þegar um skropp-
inskjóðu (Borrman 4) er að ræða. Að sjálfsögðu skal
það tekið ef eitlar eru sjáanlega sýktir þar.
Maginn
Æxli í nær- og miðmaga. Vegna þeirrar staðreynd-
ar að „minor“ hlið magans er kannski ekki lengri en
15 cm er varla mögulegt að ná gagngerri aðgerð án
heildarmagaúrnáms. Það er hugsanlegt að taka efri
hluta magans og skilja eftir fjærþriðjung hans. Sú að-
gerð leiðir til svæsins vélindabakflæðis sem inniheld-
ur gall og er því ekki vel þokkuð. Einnig verður
vegna áhrifa frá skreyjutaugarskurði (vagotomy -
óhjákvæmileg afleiðing magaúrnámsins) truflun á
tæmingu fjærmagarestarinnar.
Æxli í fjærmaga (fjærþriðjung). Að öllum líkind-
um er nægjanlegt að taka fjærhluta magans við þessi
æxli. Mín reynsla er þó sú að þeir sem ekki læknast
(meirihluti sjúklinga) lenda í slæmum vandamálum
þegar æxlið vex að nýju. Magaæxlin hafa mikla til-
hneigingu til að vaxa á aðgerðarsvæðinu þegar þau
taka sig upp á ný. Þetta leiðir einatt til lokunar á
magarestinni með tilheyrandi hörmungum. Ef um
heildarmagaúrnám er að ræða þá eru garnir venjulega
opnar þó að sjúkdómurinn læknist ekki. Þessa skoð-
16
LÆKNANEMINN • 1. tbl. 1999, 52. árg.