Úrval - 01.12.1964, Side 105

Úrval - 01.12.1964, Side 105
HIN FXJRÐULEGA BYGGING FRUMANNA 103 beinu sambandi við umhverfið. Pípur þess liggja beint út að frumuhýðinu og út úr því. Bil- in á milli ER-ganganna eru hið eiginlega innra rúm frumuhnar. Það er heljarmikið geymslurúm, sem einkum er notað sem forða- búr, en gegnir auk þess ótal mðrgum öðrum hlutverkum. Þetta geymslurými er geysi- lega margbrotið, enda er það millibilin á milli völundarhúss ER-sins. Mikið af rými þess er fyllt af örsmáum blöðrum (vacuoles) — sem hafa að geyma vatn, oliu eða fljótandi næringu. Inn á milli liggja svo á við og dreif fjöldi af dökkum þráðum og kornum, sem nefnd eru mitochondria eða „þráð- korn“. Nvlega hefur tekizt að brjótast inn í þau, og fundust þá innan i þeim kraftmiklar afl- vélar (generators), sem fram- leiða efnafræðilegt orkuelds- neyti, sem nefnt er adenosine triphosphat, skammstafað ATP. Frá þessu ATP fær fruman orku til allrar sinnar starfsemi, svo sem samdráttar vöðvafrumanna og til hinnar stöðugu uppbygg- ingar og endurbyggingar, sem heldur hinni starfandi frumu við liði. í þessu víðáttumikla geymslu- rúmi frumunnar eru líka aðal- stöðvar efnakljúfanna, sem að- stoða við uppbyggingarstarfið. Sum þeirra eru til heimanotkun- ar frumunnar sjálfrar, og eru stöðugt á ferð og flugi frá geymslustöðvum sínum, sam- kvæmt sérstökum fyrirmælum, út um alla frumuna, og flytja boð um hvernig starfsemi frum- unnar skuli hagað. Sumir vís- indamenn telja, að aðrir efna- kljúfar séu til útflutnings frá frumunni. Þeir berist um ER- pípurnar beina leið út úr frum- unni. Þetta séu boðberar, sem flytji boð til annarra fruma. Dulmál lífsins (Code of life). Hvaðan koma efnakljúfunum fyrirskipanir þeirra? Svo virðist sem til efnakljúfanna liggi einn af fjölmörgum leiðsluþráðum, sem flytja fyrirskipanir frá ein- hverju Ieyndardómsfullu „dul- máli Iífsins“, sem býr í hverjum frumukjarna. Fyrir um það bil tiu árum tókst visindamönnum að brjóta sér leið inn í frumukjarnann, og höfðu þaðan á brott með sér stórkostlega merkilegt herfang, sem þeir nefndu deoxyribonuc- leidacid, eða DNA (kjarnasvru). f sérhverjum frumukjarna fannst uppvafin löng keðja af DNA- sameindum, sem likjast mjög kaðalstiga, og á þær er fest dul- mál lífsins, líkt og tónlist á seg- ulband. DNA er einræðisherra frum- unnar. Það stjórnar öllum öðr-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164

x

Úrval

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.