Úrval - 01.02.1975, Page 46

44
ÚRVAL
erfiðleikum með að fá vinnu var,
að tilvonandi vinnuveitendur hefðu
komist yfir þessa „gleymdu“ skýrslu
og þess vegna snúið við honum baki.
• Árið 1947, þegar Jane T var
20 ára, voru hún og maður hennar
ákærð fyrir að flytja stolnar vörur
yfir landamærin. Hann var dæmd-
ur sekur, en ákæran á hendur henni
var látin niður falla. Seinna skildu
þau, og Jane byrjaði aftur á námi
sínu. Hún tók doktorsgráðu í heim-
speki og vann sig upp í góða stöðu,
en í hvert skipti, sem hún hefur
sótt um nýtt starf, hefur handtaka
hennar frá unga aldri fylgt henni
eins og grár skuggi. Hún hefur hvað
eftir annað orðið að sanna, að hún
væri saklaus, og að mál hennar hafi
verið látið niður falla.
® Fyrri hluta ársins, sem leið,
skrifaði gagnfræðaskólastúlkan Lori
Paton bréf til aðalstöðva jafnaðar-
manna í New York. Þetta var hluti
af námi hennar í félagsfræði, sem
átti að fjalla um starfsemi minni
hluta stjórnmálaflokka, og hafði
Lori leyfi bekkjarins til að skrifa
þetta bréf. Til allrar óhamingju
stílaði hún bréfið ranglega til aðal-
stöðva Verkamannaflokksins í New
York, sem er vinstri sinnaður flokk-
ur, sem FBI (alríkislögreglan)
hafði vakandi auga með. FBI gerði
lista yfir alla þá, sem sendu þeim
bréf, og settu á skýrslur. Lori komst
brátt að því, að hún var undir eftir-
liti FBI. Erindreki þeirra heimsótti
skólann, sem hún var í, til þess að
spyrjast fyrir um hana og grennsl-
aðist einnig fyrir um fjölskyldu
hennar hjá lögreglu staðarins.
Skiljanlega fannst þeim Lori og
kennara hennar sér misboðið, og
fóru þær í mál við FBI og unnu
það mál. Rétturinn skipaði svo fyr-
ir, að skýrsla hennar yrði ónýtt.
Við erum öll viðkvæm fyrir inn-
rás á einkalíf okkar. U. þ. b. 150
milljónir bandaríkjamanna — hér
um bil þrír af hverjum fjórum —
hafa hluta af lífi sínu skráðan í
tölvur víðs vegar um Bandaríkin.
Stjórnin ein hefur um 7000 slíkar
tölvur í þjónustu sinni. í hvert
skipti, sem þú sækir um bankalán,
tryggingu, leigir íbúð, sækir um
lánskort eða ellilífeyri, skilur þú
eftir þig slóð af upplýsingum um
einkalíf þitt, sem í flestum tilfell-
um eru settar tölvur. Ef upplýsing-
arnar eru ónákvæmar, lenda í röng-
um höndum eða eru notaðar í til-
gangi, sem upphaflega var ekki ætl-
ast til, geta afleiðingarnar orðið
óþægilegar.
Augu almennings beinast nú að
þessu vandamáli — að hluta vegna
þess ógnarhraða, sem tölvutækn-
inni fleygir fram með, og að hluta
vegna þess, að Watergatehneykslið
hefur sýnt fram á, hve auðvelt er
að ráðast á einkalíf manna.
Margir löglærðir menn segja, að
löghelgi einkalífsins sé hluti af rétt-
vísinni. Eins og Brandeis dómari
mælti einu sinni sköruglega: „Þeir
sem sömdu stjórnarskrána okkar,
leituðust við að vernda bandaríkja-
menn í trú þeirra, hugsun þeirra
og tilfinningum. Þeir álitu, að gagn-
vart ríkinu væri rétturinn til að fá
að vera í friði mikilvægastur og
það, sem væri metið af siðmenntuð-
um rnönnum."
MILLJÓNIR Á SKRÁ. Vanda-