Goðasteinn - 01.09.1967, Side 37

jún Árnaso7i á Lœkjarbotnurn:
Þegar Stóruvallalækur
var skorinn fram
Árið 1958 kom út 50 ára afmælisrit Sandgræðslunnar. Þar hafa
margir lagt á gjörva hönd en fáir jafnýtarlega sem Guðmundur
hreppstjóri Árnason í Múla í Landsveit í ritgerð, sem hann nefnir
„Uppblástur og eyðing býla í Landsveit“.
Landsveit var áður blómleg sveit, með 56 búendur eftir 1820 en
orðin flakandi í sárum, er á öldina leið. Mörg býli komin í auðn
og búið að flytja ýmis önnur á óblásnar grasspildur. Um miðja
öldina voru tveir sandgárar komnir ofan eftir endilangri sveitinni
en staðnæmdust báðir við Lækjarbotna- Bjalla- og Tjörfastaðalæk,
sem er einn og sami lækurinn. Guðmundur í Múla lýsir mjög ýtar-
lega öllum blásturssvæðunum og segir á bls. 56 í fyrrgreindu riti:
„lönd, sem enn voru óblásin, ef ekkert hefði verið aðgert, mundu
hafa blásið eða farið í kaf af sandi“, og er það víst rétt til getið,
en það fellur niður hjá þeim vísa manni, sem bændur í Landsveit
reyndu að gera til að varna áframhaldandi eyðingu um miðja 19.
öld. Um uppgræðslu var þá ekki að ræða, til þess vantaði bæði fé
og þekkingu.
Skal nú reynt að lýsa aðstæðum, eins og unnt er, eftir sögn eldri
manna í æsku minni og þeim minjum, sem enn (1966) sjást um
Goðasteinn
35