Mímir - 01.07.1987, Síða 51

Og nú fer ekkert á milli mála að „ljóðrænn"
metnaður hans er vakinn! Þessi hugmynd að
nomina sint numina hefur hleypt ímyndunar-
afli hans í bál og brand. Það er nánast
Heideggerísk kennd um falskar orðsifjar að
verki þegar hann hefst handa með því að veita
því athygli að orðið fyrir «epli» (BAAAB) end-
ar á stafnum B, rétt eins og öll þau orð sem eiga
sérstaklega við um BB hluti, vonda hluti eins
og vonsku, Ijótleika og blátt. Fyrstu áhrifin sem
estetísk notkun tungumálsins hefur á Adam
valda því að hann tekur að sannfærast um að
tungumálið sé hluti af náttúrlegri skipan hlut-
anna og verði auðveldlega skilið vegna hlið-
stæðna við þá veröld sem það lýsir, og maður
haldi áfram að ígrunda það og þróa vegna þess
að sálin hafi einhverjar dularfullar hvatir til að
mynda hljóðlíkingar; tungumálið er hin lög-
gilta rödd Guðs. Við sjáum að Adam hneigist
til að nota skáldskaparreynslu sína til að setja
klukkuna afturábak á fremur afturhaldssaman
hátt: í gegnum tungumálið tala guðirnir sjálfir!
Öll þessi atburðarás hefur þó ekki síður þau
áhrif að Adam tekur að finna til nokkurs steig-
urlætis: síðan hann byrjaði á þessu tungumála-
brölti sínu hefur hann hneigst til þess að líta á
sjálfan sig sem bandamann Guðs. Það er farið
að hvarfla að honum að hann sé á einhvern
hátt orðinn fremri Evu. Hann er farinn að
ímynda sér að hæfileikinn til skáldskapar sé la
différence.
Og þó er Eva engan veginn ósnortin af
ástríðu maka síns til tungumálsins. Hún bauk-
ar bara við það af allt öðrum ástæðum. Hún
hefur nú þegar átt fund sinn við Snákinn og
það litla sem hann hefur getað sagt við hana
(með hinu snautlega tungutaki aldingarðsins)
hefur trúlega magnast upp af gagnkvæmum
hlýhug sem vér rannsóknarmenn getum með
engu móti farið að greina, enda táknfræðinni
hollast að „tipla þegjandi fram hjá því sem hún
getur ekki tjáð sig um.“
En sem sé, Eva er með í leiknum. Hún út-
skýrir það fyrir Adam að ef orðin eru Guðir, þá
sé það í hæsta máta einkennilegt að Snákurinn
(ABBBA) skuli hafa sömu endinguna og þau
orð sem standa fyrir fallegt, gott og rautt. Eva
lætur ekki þar við sitja og sýnir fram á að
skáldskapurinn leyfiralls kyns leiki með tungu-
málið:
(14)
ABBA
ABBBBA
ABBBBBA
ABBBA
«Góður, fallegur og rauður — er Snákurinn»
hljóðar Ijóðið hennar Evu og þarna má sjá
nákvæmlega sama formræna samræmið og var
í Ijóði Adams (12). Sökum næmleika síns hefur
Evu auðnast að ganga enn lengra og því státar
ljóð hennar af kontrapunkti milli lipurrar klif-
unar í byrjun og svo aftur kliðmjúks ríms í lok-
in. Tök Evu á skáldskapnum setja á ný á odd-
inn vandamálið stóra um innri mótsagnir sem
Ijóð Adams virtist vera búið að breiða yfir.
Hvernig má það vera að Snákurinn jafngildi
formlega þeim hlutum sem málkerfið útilokar
að hann hafi nokkur vensl við?
Velgengnin stígur Evu til höfuðs. Hún gerir
sér óljóst í hugarlund að hægt sé að finna nýja
aðferð til að skapa duldar samsvaranir milli
forms og inntaks og þær megi nýtast til að búa
til nýjar mótsagnir. Það mætti til dæmis reyna
nýja runu þar sem hver stafur yrði rannsakaður
af smásmygli og reyndist þá vera búinn til úr
öðrum sem væri merkingarlega í andstöðu við
hann. En til að fara að leggja stund á þvílíka
„konkretljóðlist" af einhverju viti þarf umtals-
verða leikni í skrift sem Eva hefur alls ekki enn
náð. Adam tekur því málin í sínar hendur og
býrtil enn margræðari runu:
(15) BAA-B
Hvað skyldi nú auða bilið geta þýtt? Ef það
er í raun og sannleika autt hefur Adam tjáð
hugtakið «vont» með ofurlitlu hiki; en ef eyð-
an reynist vera bil (sem einhver tilfallandi
hávaði hefur kæft) þá kemur það eitt til greina
að þarna hafi verið auka-A sem merkir að
hann hefur sagt «epli». Nú kemur að því að
51